KWAS FOLIOWY - jakie ma znaczenie dla zdrowia?

Kojarzony jest przede wszystkim z okresem ciąży i połogu, jednak kobiety ciężarne i rozwijające się dzieci nie są jednak jedynymi, którzy potrzebują kwasu foliowego do prawidłowego funkcjonowania. Jest on niezbędny do przeprowadzenia wielu procesów życiowych zachodzących w organizmie, a mimo to jego niedobory są uważane za jedną z najczęściej występujących awitaminoz.  

Czym jest kwas foliowy?

Kwas foliowy, nazywany również witaminą B9, witaminą B11 lub folacyną, został odkryty na przełomie lat 30. i 40. ubiegłego wieku. Już wtedy zaobserwowano, że ma on lecznicze właściwości i sprawdza się w leczeniu m.in. anemii. Kwas foliowy należy do folianów- grupy związków rozpuszczalnych w wodzie, które różnią się między sobą stabilnością i stopniem przyswajania.

Dzienna dawka witaminy B9 zalecana do spożycia wynosi 400 µg. Jej wchłanianie zachodzi głównie w początkowym odcinku jelita cienkiego, natomiast połowa całkowitej zawartości w ustroju magazynowana jest w wątrobie. Taka rezerwa wystarczy na pokrycie zapotrzebowania organizmu na kwas foliowy przez około 3-4 miesiące, jeśli jego podaż z innych źródeł całkowicie ustanie. Zwiększone zapotrzebowanie na ten związek mają kobiety w ciąży i matki karmiące, alkoholicy, pacjenci cierpiący na anemię, a także osoby w wieku podeszłym oraz w młodzież w okresie pokwitania.

 Poznaj nasze: Sposoby na niedobory witamin i minerałów

Dlaczego kwas foliowy jest tak ważny?

Kwas foliowy bierze udział w wielu procesach warunkujących prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Jego zadania to:

• Udział w podziale komórek- obecność kwasu foliowego jest niezbędna w tkankach, których komórki intensywnie się dzielą, takich jak np. szpik kostny, układ pokarmowy, rozwijający się płód,
• Tworzenie hemu- składnika hemoglobiny, która umożliwia komórkom czerwonym transportowanie tlenu,
• Synteza kwasów nukleinowych- DNA i RNA,
• Udział w powstawaniu osłonek mielinowych ochraniających włókna nerwowe przed uszkodzeniem.
  
  

Właśnie dlatego skutki niedoboru kwasu foliowego są bardzo poważne. Długo utrzymujący się deficyt może doprowadzić do:

• Wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu, z której w późniejszych etapach ciąży rozwija się w mózg i rdzeń kręgowy,
• Mniejszej masy urodzeniowej i zwiększonego ryzyka rozwoju innych wad wrodzonych u dziecka,
• Poronień,
• Niedokrwistości, przede wszystkim anemii megaloblastycznej,
• Leukopenii (zmniejszona ilość białych krwinek) i małopłytkowości (obniżenie poziomu płytek krwi),
• Depresji - niedobór kwasu foliowego powoduje spadek ilości niektórych neuroprzekaźników, takich jak dopamina, adrenalina i noradrenalina,
• Miażdżycy- deficyt folianów wpływa na podwyższenie poziomu homocysteiny w organizmie,
• Rozwoju zaburzeń funkcji poznawczych, demencji, bezsenności, a także problemów z koncentracją i pamięcią,
• Zahamowania wzrostu i rozwoju komórek,
• Powstawania niektórych nowotworów- niedobór kwasu foliowego sprzyja nowotworom: jelita grubego, macicy, jajnika, płuc i piersi. 

Poznaj nasze: Sposoby na walkę z nowotworem

W jakich produktach znajduje się kwas foliowy?

Kwas foliowy w niewielkich ilościach jest wytwarzany przez bakterie zasiedlające jelita, lecz jest to niewystarczające do pokrycia dobowego zapotrzebowania na tą witaminę. Dlatego też kwas foliowy musi być dostarczany z zewnątrz, aby organizm mógł funkcjonować prawidłowo.

Źródłem witaminy B9 są produkty zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Produkty roślinne o największej zawartości kwasu foliowego to: brokuły, szpinak, jarmuż, cykoria, natka pietruszki, kapusta, kalafior, brukselka, sałata, a także strączki- groch, fasola, soja. Najwięcej folianów zawierają warzywa surowe lub krótko gotowane, ale znajdują się także w produktach mrożonych. Innym źródłem kwasu foliowego są orzechy, zwłaszcza włoskie, arachidowe i migdały, oraz nasiona- słonecznika i sezamu. Wymienić należy również otręby pszenne, kiełki pszenicy i produkty pełnoziarniste. Bardzo bogate w witaminę B9 są także drożdże.

Produkty zwierzęce obfitujące w kwas foliowy to przede wszystkim podroby- głównie wątróbka drobiowa. Wśród tej grupy pokarmów wymienić należy także: żółtko jaja kurzego oraz przetwory mleka krowiego, takie jak: sery dojrzewające w stylu brie lub camembert, sery żółte, twaróg, maślanka czy jogurt naturalny.

Skąd się bierze niedobór kwasu foliowego?

Prawidłowe przyswajanie kwasu foliowego zależy od kilku czynników. Istotny jest m.in. rodzaj pokarmu, z którego pochodzi- uważa się, że witamina B9 zawarta w produktach roślinnych charakteryzuje się stosunkowo niską biodostępnością. Co więcej, niektóre warzywa i owoce mogą wpływać na znaczne zmniejszenie wchłaniania kwasu foliowego z innych źródeł. Również ogromne straty zawartości witaminy B9 w żywności powoduje jej obróbka (gotowanie, pasteryzowanie, puszkowanie) oraz nieprawidłowy sposób przechowywania (temperatura pokojowa i ekspozycja na światło słoneczne).   

Ważne są również witaminy i minerały, z którymi kwas foliowy jest pobierany- aby mógł się wchłonąć w przewodzie pokarmowym, powinien być przyjmowany wraz z żelazem, cynkiem oraz witaminą B12. Także witamina C (askorbinian sodu) jest istotna w tym procesie, gdyż stabilizuje kwas foliowy i ułatwia jego przyswajanie.

Z kolei czynniki, które zaburzają prawidłowe wchłanianie kwasu foliowego to:

• używki, takie jak alkohol i nikotyna,
• przyjmowanie niektórych leków- m.in. zmniejszających kwasowość żołądka, doustnych środków antykoncepcyjnych, leków z grupy NLPZ, działających przeciwgruźliczo i przeciwpadaczkowo, niektórych leków przeciwnowotworowych.   
• choroby przewodu pokarmowego, np. choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zapalenie trzustki. 

Przeczytaj także: Kroplówka z witaminą C

Sposoby uzupełniania niedoborów kwasu foliowego

Niestety, kwas foliowy jest wrażliwy na czynniki zewnętrzne, takie jak światło słoneczne, temperatura, pH środowiska oraz obecność jonów niektórych metali. Szacuje się, że w trakcie gotowania żywności naturalnie bogatej w witaminę B9 dochodzi do ogromnych strat tego związku- nawet do 50% całej jego zawartości. W wyniku innych procesów technologicznych mających na celu obróbkę żywności, ubytki kwasu foliowego mogą wahać się w granicach 50-80%! Właśnie dlatego zaleca się, aby uzupełnić niedobory w diecie za pomocą syntetycznej postaci kwasu foliowego, która jest bardziej stabilna i odporna na działanie czynników zewnętrznych. Co więcej uważa się, że syntetyczna forma witaminy B9 jest przyswajalna przez organizm niemal w 100%!

Niedobory kwasu foliowego można więc uzupełniać za pomocą leków, suplementów diety lub w postaci wlewów dożylnych. W Klinice Vitalea oferujemy Pacjentom kroplówkę „Multiwitamina”, która składa się z 12 najważniejszych witamin, w tym kwasu foliowego, witaminy C, witaminy B12 i innych witamin z tej grupy. Podanie ich dożylne sprawia, że układ pokarmowy zostaje pominięty, a całość wchłaniania zachodzi bezpośrednio z krwiobiegu. Jest to doskonały sposób na szybkie i skuteczne uzupełnienie deficytów w organizmie, co tym samym wpływa na przyspieszenie ustąpienia objawów i powrotu do zdrowia.  

Dowiedz się więcej: Kroplówka Multiwitamina

Aby sprawdzić, czy niedobór kwasu foliowego rzeczywiście występuje, zalecamy wykonanie diagnostyki So/check. Jest to nieinwazyjne i bezbolesne badanie, którego wyniki znane są natychmiast! Z jego pomocą możemy stwierdzić, jakich witamin i minerałów brakuje w komórkach organizmu, a także sprawdzić obciążenie metalami ciężkimi, zbadać poziom stresu oksydacyjnego, sprawność mechanizmów obronnych i odtruwających oraz ocenić parametry trawienia. Na podstawie wyników dobierana jest odpowiednia terapia, której celem jest szybkie uzupełnienie deficytów, a także zmniejszenie obciążenia organizmu, stymulacja odporności i zapobieganie rozwojowi poważnych zaburzeń.

Dowiedz się więcej: Diagnostyka So/check