Jakie są najczęstsze objawy BORELIOZY?

Borelioza jest najpowszechniejszą zoonozą, czyli chorobą odzwierzęcą, występującą w Polsce. Wywołana jest przez krętki z rodzaju Borrelia burgdorferi sensu lato, na który składa się aż 18 genogatunków.Spośród nich trzy występują w naszym kraju i są niebezpieczne dla człowieka: Borrelia burgdorferi sensu stricto,Borrelia afzelii, Borrelia garinii. Roznoszone są one przede wszystkim przez kleszcze – zarówno osobniki dorosłe, jak i ich nimfy oraz larwy.Szacuje się, że około 34% wszystkich kleszczy w Polsce jest nosicielami krętek Borrelii, co według badań wskazuje na średni i wysoki odsetek zakażonych pajęczaków. Ich największe skupiska znajdują się na terenie województw: podlaskiego, warmińsko-mazurskiego, lubelskiego, a także opolskiego, śląskiego i małopolskiego. Liczba zarażonych kleszczy oraz chorych osób systematycznie wzrasta, a w ostatnich latach przypadków boreliozy diagnozuje się nawet 20-22 000 rocznie. To 5 razy więcej niż dekadę temu.

Potrzebujesz więcej informacji jak skutecznie leczyć boreliozę?
Zapraszamy do kontaktu: 32 630 40 10

Jakie są objawy boreliozy?

Natychmiastowe prawidłowe usunięcie kleszcza ze skóry znacznie minimalizuje ryzyko zakażenia się groźnymi patogenami. Im dłuższy czas bytowania pajęczaka, tym większa szansa na zarażenie – szacuje się, że po upływie 3 dni żerowania zainfekowanego kleszcza, ryzyko zachorowania jest bliskie 100%.

W związku z możliwością zarażenia różnymi genotypami bakterii Borrelii burgdorferi, objawy boreliozy mogą się różnić i dotyczyć wielu narządów, spośród których najczęściej wymienia się: skórę, układ ruchu, układ nerwowy oraz serce. 

Skórne objawy boreliozy

Najpopularniejszym i najbardziej charakterystycznym objawem boreliozy jest tzw. rumień wędrujący, nazwany także pełzającym (erythema migrans). Występuje on w około 50% przypadków, choć niektóre źródła podają, że nawet rzadziej. Pojawia się na skórze najczęściej po upływie 1-3 tygodni od ugryzienia, ale może się ujawnić nawet po 3 miesiącach. Najczęściej umiejscawia się na kończynach dolnych i tułowiu u dorosłych, natomiast u dzieci w okolicach głowy i szyi. Najpierw na skórze pojawia się niewielka czerwona plamka lub grudka, która szybko się powiększa. Zmiana najczęściej jest jaśniejsza w środku, otoczona czerwonym lub sinoczerwonym pierścieniem wyraźnie odgraniczającym rumień od zdrowej skóry- stąd nazwa „tarcza strzelecka” lub „bull’s eye”. Przybiera kształt nieregularnego okręgu lub – w zależności od miejsca – wydłużony bądź owalny. Może mieć średnicę dochodzącą nawet do kilkudziesięciu centymetrów, choć dla postawienia diagnozy wystarczy, że w ciągu kilku dni przekroczy 5 cm. Zdarza się, że zmianie towarzyszą ból, swędzenie i mrowienie, a także miejscowe nadmierne ucieplenie skóry. Rzadko stwierdza się także przypadki z współwystępującymi wybroczynami, pęcherzykami i owrzodzeniami w miejscu zmiany. Ponadto mogą pojawić się objawy ogólnoustrojowe, takie jak gorączka, ból głowy, mięśni i stawów oraz powiększenie węzłów chłonnych. Rumień może pozostawać widoczny na skórze od tygodnia nawet do roku! Może też samoistnie ustąpić po upływie około 3 do 4 tygodni.  

W przypadku wystąpienia na skórze tej charakterystycznej zmiany często nie potrzeba potwierdzających badań laboratoryjnych do rozpoczęcia leczenia, ponieważ sam rumień jest wystarczający do tego, aby postawić diagnozę. Należy jednak pamiętać, że brak wykwitu nie świadczy o braku choroby. Szacuje się, że nawet u 40-70% zakażonych nigdy nie doszło do rozwoju rumienia wędrującego.

Czasami rumień może przejść w fazę rozsianą – wówczas określa się go mianem rumienia wędrującego mnogiego. Jego pojawienie się świadczy o rozsianiu krętków Borrelii poprzez krew i limfę. Występuje w około 4-8% przypadków- częściej u dzieci- i ujawnia się w okresie od kilku dni do kilku tygodni od pojawienia się zmiany pierwotnej. Manifestuje się jako liczne, równomiernie zabarwione, czerwone wykwity skórne o średnicy mniejszej niż rumień wędrujący, którym nie towarzyszą żadne dodatkowe dolegliwości. Znika samoistnie w ciągu kilku tygodni przy braku zastosowania leczenia.

Borrelial lymphoma, zwany również chłoniakiem limfocytowym lub limfocytarnym, jest kolejną, rzadką skórną manifestacją boreliozy. Przyjmuje postać niebolesnego guzka o barwie sinoczerwonej, który umiejscawia się w okolicy małżowiny lub płatka ucha, na brodawce sutkowej u kobiet lub worku mosznowym u mężczyzn. Czasami współistnieje z powiększeniem lokalnych węzłów chłonnych. Dotyka częściej dzieci niż osoby dorosłe. Pojawia się w ciągu dwóch miesięcy od ugryzienia i nieleczony ustępuje samoistnie w okresie od paru miesięcy do kilku lat. Może wykazywać tendencję do nawrotów.

Przewlekłe zanikowe zapalenie skóry to późny skórny objaw boreliozy, pojawiający się średnio po około 10 latach od zakażenia, choć może wystąpić wcześniej. Dotyczy głównie osób starszych, zwłaszcza kobiet. Choroba jest przewlekła i postępująca, a jej przebieg dzieli się na kilka etapów: zapalno-obrzękową (czerwone lub sinoczerwone zmiany skórne i obrzęk, które dotyczą najczęściej dystalnych części kończyn dolnych, czasem tułowia lub twarzy), zanikową (skóra jest cienka, lśniąca, przypomina bibułę lub pergamin; zachodzą zmiany w pigmentacji, prześwitują poszerzone drobne naczynia krwionośne) i twardzinopodobną (stwardniała skóra o prawie białym kolorycie, łatwo ulegająca urazom i pękaniu z trudno gojącymi się ranami). Ponadto pojawiają się objawy takie jak ból, swędzenie, zaburzenia czucia, pieczenie i mrowienie, które są wynikiem często współistniejącej polineuropatii. 

Objawy boreliozy ze strony układu ruchu

Stany zapalne w obrębie stawów mogą pojawiać się zarówno we wczesnej, jak i późnej fazie boreliozy i jest jedną z najczęściej występujących postaci choroby.Mogą pojawić się wraz z rumieniem, stanowiąc jeden z objawów grypopodobnych. Wędrujące bóle stawów mogą się rozwinąć już w ciągu kilku tygodni od zakażenia. U chorych nieleczonych zwiększa się ryzyko wystąpienia dolegliwości, które z czasem mogą przejść w fazę przewlekłą. Choroba najczęściej atakuje niesymetrycznie duże stawy, przede wszystkim kolanowe, barkowe, biodrowe, łokciowe. Czasem, jednak znacznie rzadziej, dolegliwości dotyczą drobnych stawów rąk, stóp oraz stawów skroniowo-żuchwowych. Zajęty staw jest bolesny, obrzęknięty, z ograniczoną ruchomością oraz ze wzmożonym uciepleniem skóry i zaczerwienieniem. Choroba przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Stan zapalny obejmuje staw, ścięgna, pochewki ścięgniste i przyczepy mięśniowe, tkanki okołostawowe, kaletki maziowe, a nawet kości. Nawracające zapalenie stawów rozwija się najczęściej w przeciągu dwóch lat od ugryzienia. Przewlekłe stany zapalne prowadzą do trwałego uszkodzenia struktury stawu – zwężają się szpary stawowe, pojawiają się nadżerki w chrząstce stawowej, przyczepy mięśni ulegają skostnieniu, rozwija się okołostawowa osteoporoza. Objawy boreliozy układu ruchu często są mylone z reumatoidalnym zapaleniem stawów.

Objawy boreliozy ze strony układu nerwowego

Neuroborelioza jest efektem rozsianego zakażenia krętkami Borrelii, atakującego ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy. Może pojawić się w różnym czasie od ugryzienia i przybrać jedną z dwóch postaci: wczesną rozsianą oraz późną, które różnią się od siebie objawami. Najpoważniejszym skutkiem neuroboreliozy jest zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego.

Faza wczesna rozsiana pojawia się do pół roku od zakażenia. Charakterystyczna dla tego okresu jest tzw. triada Bannwartha, na którą składa się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, neuropatia nerwów czaszkowych lub obwodowych, bolesne zapalenie korzeni nerwowych. Porażenie nerwów czaszkowych dotyczy przede wszystkim nerwu twarzowego, odpowiedzialnego za mimikę twarzy, zaciskanie powiek, odbieranie części doznań smakowych. Upośledzenie funkcji tego nerwu jest wczesnym objawem neuroboreliozy. Innymi nerwami mogącymi ulec zajęciu w przebiegu choroby są kolejno: nerw przedsionkowo-ślimakowy (uszkodzony powoduje zaburzenia słuchu i równowagi), wzrokowy (pogorszenie ostrości wzroku), okoruchowy (upośledzenie ruchu gałki ocznej, podwójne widzenie), bloczkowy (podwójne widzenie, niewielka rotacja gałki ocznej), odwodzący (podwójne widzenie, ograniczenie ruchomości gałki ocznej). Jeśli choroba atakuje nerwy obwodowe, wówczas pojawiają się niedowłady, uczucie mrowienia lub drętwienia, zaburzenia czucia. Objawy najczęściej lokalizują się w tej kończynie, na której żerował kleszcz. Przy zapaleniu korzeni nerwowych pojawia się silny ból uzależniony od zajętej okolicy układu nerwowego, nasilający się głównie w nocy. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych zazwyczaj ma łagodny przebieg, objawiając się bólem głowy (często niezbyt nasilonym), dolegliwościami ze strony mięśni i stawów, gorączką, a także mrowieniami i drętwieniem kończyn.

Faza późna boreliozy charakteryzuje się obwodową polineuropatią z występowaniem parestezji, zaburzeń czucia, nadreaktywnością na bodźce bólowe, czasem także z niedowładami. Mogą pojawić się także objawy przewlekłej encefalopatii, której towarzyszą stany depresyjne, zaburzenia pamięci i koncentracji, nerwowość, ospałość. 

Dowiedz się więcej o neuroboreliozie: Borelioza Neurologiczna

Objawy boreliozy ze strony mięśnia sercowego

Objawy sercowe w przebiegu boreliozy występują stosunkowo rzadko i dotyczą około 4% zarażonych, częściej płci męskiej. Ujawniają się po upływie około 3 tygodni od ugryzienia, choć może to nastąpić nawet 7 miesięcy po tym incydencie. Charakterystyczne objawy to nagły, ostry początek schorzenia, zaburzenia przewodnictwa (bloki przedsionkowo-komoroweI i II stopnia, blok całkowity i blok odnóg pęczka Hisa), zaburzenie przewodnictwa wewnątrzkomorowego, migotanie przedsionków. Może rozwinąć się zapalenie mięśnia sercowego i/lub zapalenie osierdzia. Poważnym powikłaniem postaci sercowej boreliozy jest kardiomiopatia zastoinowa.

Inne objawy boreliozy

Chorzy często zgłaszają symptomy, które nie wpisują się w żadną z powyższych kategorii, jednak zalicza się je do objawów związanych z boreliozą. Jednym z nich jest bardzo często występujące zmęczenie, które nie znika po odpoczynku ani po przespanej nocy. Może przybierać formę tzw. zespołu przewlekłego zmęczenia, który charakteryzuje się trwającym dłużej niż pół roku uczuciem wyczerpania. Ponadto objawia się sennością, trudnościami w koncentracji i zapamiętywaniu, spowolnieniem i rozdrażnieniem.

Kolejnym symptomem mogącym wskazywać na boreliozę jest tzw. objaw Donty, który jest napadowym bólem karku nie mającym żadnej innej przyczyny. W przebiegu choroby pojawia się także nadwrażliwość na alkohol i obniżona jego tolerancja, co znaczy, że niewielka ilość powoduje stan upojenia. Ponadto stwierdzono, że picie alkoholu przyczynia się do nasilenia innych boreliozowych dolegliwości. Obserwuje się także skoki ciśnienia oraz wahania tętna. Temperatura ciała może być obniżona, co jest nietypowe w przebiegu choroby zakaźnej. Zdarzają się także stany podgorączkowe. Co więcej, zauważono u pacjentów nasilone wypadanie włosów. Choroba daje także objawy ze strony narządów zmysłu – atakuje oczy oraz uszy – dlatego coraz więcej pacjentów zgłasza się na badania boreliozy po wizycie u laryngologa lub okulisty. Pojawiają się plamki i mroczki przed oczami, widzenie staje się nieostre. W przebiegu boreliozy może dojść również do zapalenia spojówki, naczyniówki, rogówki i tęczówki oka. W obrębie narządu słuchu pojawiają się szumy i piski, czasem również ucisk. Badania laryngologiczne i audiologiczne nie wykazują żadnych nieprawidłowości. 

Leczenie boreliozy w NZOZ Vitalea

W NZOZ Vitalea wykorzystujemy nowoczesne metody w walce z boreliozą, do których zalicza się biorezonans komórkowy na aparatach MORA, terapię ozonową, wlewy kroplowe z witaminą C z dodatkowymi składnikami zalecanymi według potrzeb – kwasem alfa-liponowym oraz koenzymem Q10. Proces leczenia najczęściej polega na jednoczesnym połączeniu wszystkich tych metod, co zapewnia szybką poprawę i ulgę w dolegliwościach zgłaszanych przez Pacjentów. Rodzaj zabiegów oraz ich częstotliwość ustalana jest przez lekarza, który nadzoruje cały proces leczenia i wprowadza modyfikacje w plan terapii, jeśli zaistnieje taka konieczność.

Więcej o metodach leczenia boreliozy w Klinice Vitalea można przeczytać tutaj: Leczenie Boreliozy