DNA MOCZANOWA – jak sobie z nią poradzić?

Spis treści

Informacja i rejestracja
tel. 32 630 40 10

Czym jest dna moczanowa i jakie są jej przyczyny?

Dna moczanowa to choroba autozapalna zaliczana do krystalopatii. Niegdyś nazywana była „chorobą elit” lub „chorobą królów”, gdyż zapadali na nią wyłącznie ludzie zamożni, co miało bezpośredni związek z ich sposobem odżywiania i stylem życia. Obecnie choroba jest powszechnie stwierdzana we wszystkich warstwach społecznych, co jest efektem podniesienia standardu i jakości życia ludzi na całym świecie. Szacuje się, że w Polsce na dnę moczanową choruje około 1-2% społeczeństwa, przy czym odsetek ten może być znacznie wyższy, czego powodem są trudności diagnostyczne schorzenia i jego podobieństwo do innych jednostek chorobowych.

Potrzebujesz więcej informacji jak wspomóc leczenie dny moczanowej?
Zapraszamy do kontaktu: 32 630 40 10

Dna moczanowa jest to zespół objawów klinicznych, w przebiegu którego stwierdza się podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi. Konsekwencją tego jest odkładanie się kryształów moczanu sodu w stawach, tkankach miękkich i narządach wewnętrznych. U jej podstaw leżą zaburzenia odporności wrodzonej, co skutkuje nawracającymi objawami stanu zapalnego bez obecności infekcji, nowotworu czy innych chorób.

Biorąc pod uwagę przyczynę rozwoju choroby, wyróżnia się dnę moczanową pierwotną oraz wtórną. Postać pierwotna (90% przypadków) związana jest z genetycznie uwarunkowanymi zaburzeniami metabolicznymi prowadzącymi do zwiększonej endogennej produkcji kwasu moczowego lub zmniejszenia wydalania go przez nerki. Postać wtórna (10% przypadków), zwana także nabytą, ma związek ze zbyt dużą podażą puryn w diecie, piciem alkoholu lub współistnieniem innych chorób, takich jak np.: białaczka, niedokrwistość, czerwienica prawdziwa. Może być też wynikiem leczenia nowotworów (radio- i chemioterapia).

Zbyt wysokie stężenie kwasu moczowego w krwiobiegu- powyżej 6,8 mg/dl- nosi nazwę hiperurykemii. Niezdiagnozowana w porę i nieleczona prawidłowo stanowi bezpośrednią przyczynę rozwoju dny moczanowej, jest też jednym z najistotniejszych czynników ryzyka tej choroby. Stężenie kwasu moczowego w ustroju wzrasta na skutek zmniejszonego wydalania go przez nerki (i częściowo przez układ pokarmowy), zwiększonej podaży puryn w diecie oraz w następstwie zespołu rozpadu guza nowotworowego.

Kwas moczowy stosunkowo słabo rozpuszcza się w płynach ustrojowych, a stopień jego rozpuszczalności uzależniony jest od pH i temperatury ciała- im niższa temperatura i kwaśniejsze pH, tym słabsza rozpuszczalność. Właśnie dlatego kryształy moczanu sodu w pierwszej kolejności odkładają się w tkankach o słabym lub zerowym ukrwieniu, takich jak więzadła, ścięgna czy chrząstki. Mogą się tworzyć także w nerkach, prowadząc do rozwoju kamicy nerkowej.

Hiperurykemia zwiększa też ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, nadciśnienia tętniczego, dysfunkcji nerek (nefropatia dnawa) oraz przyczynia się do powstawania zaburzeń funkcji poznawczych i predysponuje do rozwoju demencji i zespołu otępiennego. Stan podwyższonego kwasu moczowego we krwi przez dłuższy czas może nie dawać żadnych widocznych ani odczuwalnych objawów, co utrudnia postawienie właściwego rozpoznania i wczesnego wdrożenia leczenia.

Warto wiedzieć, że sama hiperurykemia nie oznacza jeszcze dny moczanowej- dopiero stwierdzenie krystalizacji kwasu moczowego i jego odkładanie się w tkankach wraz z towarzyszącymi objawami określa się mianem dny. Co istotne, hiperurykemia jest zaliczana do składowych zespołu metabolicznego i często współwystępuje z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, otyłością brzuszną, chorobą wieńcową i dyslipidemią.

Przeczytaj także: Kwas alfa-liponowy a cukrzyca i jej powikłania

Jak rozwija się dna moczanowa?

Przebieg choroby,charakteryzujący się okresami zaostrzenia i remisji objawów, dodatkowo dzieli się na cztery etapy:

Bezobjawowa hiperurykemia. We krwi stwierdza się podwyższony poziom kwasu moczowego, lecz bez towarzyszących objawów zapalenia. Taki stan może utrzymywać się latami i nie w każdym przypadku doprowadzi do rozwoju pełnoobjawowej dny moczanowej.
Ostre zapalenie stawów. Objawy zaczynają się nagle, często w nocy lub nad ranem, uniemożliwiając sen. W miarę upływu czasu stopniowo się nasilają. Stan zapalny może dotyczyć jednego lub wielu stawów, najczęściej jednak atakuje pierwszy staw śródstopno-paliczkowy (podagra), lecz także kolano (gonagra), bark (omagra), palce rąk lub nadgarstek (chiragra) oraz kręgosłup (rachidagra). Zapaleniu towarzyszy silny ból, zajęte stawy są obrzęknięte, a skóra napięta, gorąca i zaczerwieniona. Wystąpienie napadu ostrego zapalenia często poprzedzone jest konsumpcją alkoholu, spożyciem dużej ilości pożywienia obfitującego w puryny, intensywnym wysiłkiem fizycznym, niedawno przebytą operacją lub urazem. W badaniach krwi stwierdza się podwyższone OB, CRP oraz wzrost ilości leukocytów, natomiast wartości kwasu moczowego zwykle są w normie. Bez podjęcia leczenia, ostry napad choroby może trwać od kilku godzin do nawet 7-14 dni.
Bezobjawowe okresy między napadami. Ten etap może trwać od kilku miesięcy do nawet kilku lat. Długość tego okresu uzależniony jest od stopnia zaawansowania choroby- na początku odstępy między napadami są dłuższe, w miarę postępu choroby skracają się, a proces zapalny obejmuje więcej stawów. W okresie międzynapadowym nie stwierdza się oznak zapalenia stawów, jednak mogą pojawiać się bóle stawowe o niewielkim nasileniu.
Dna przewlekła/zaawansowana. Nieprawidłowo leczona dna moczanowa może przejść w fazę przewlekłą, która prowadzi do uszkodzenia kości, stawów i trwałego ograniczenia ich ruchomości. Tworzą się tzw. guzki dnawe, będące wynikiem gromadzenia się złogów moczanu sodu pod skórą- w momencie uszkodzenia skóry w okolicy guzków niekiedy widoczny jest wyciek białej serowatej substancji z ich wnętrza. W zaawansowanej fazie choroby dochodzi również do uszkodzenia narządów wewnętrznych, głównie nerek, prowadząc do ich niewydolności. Do wczesnego rozwoju przewlekłej postaci choroby predysponuje: występowanie ostrych napadów dny przynajmniej cztery razy w roku, początek choroby w młodym wieku, brak właściwego leczenia oraz tendencja do powstawania stanów zapalnych w stawach kończyn górnych. Przewlekła postać dny moczanowej często prowadzi do trwałej niepełnosprawności.

Jakie są objawy dny moczanowej?

W przebiegu dny moczanowej stwierdza się stan zapalny jednego lub wielu stawów, czemu towarzyszą następujące objawy:

Nagły silny ból, często pojawiający się w nocy lub nad ranem,
Obrzęk i ograniczenie ruchomości stawu,
Miejscowe ucieplenie i zaczerwienienie skóry nad zapalonym stawem,
Podwyższona temperatura ciała,
Guzki dnawe, świadczące najczęściej o przewlekłej postaci choroby.

Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia dny moczanowej?

Najczęściej wymienianymi czynnikami ryzyka rozwoju dny moczanowej są:

Płeć męska- pierwszy atak choroby obserwuje się najczęściej między 40. a 60. rokiem życia,
Okres po menopauzie u kobiet- atak dny w młodszym wieku ma najczęściej podłoże genetyczne; u kobiet choroba częściej dotyka stawów rąk, dlatego bywa mylona z reumatoidalnym zapaleniem stawów (RZS),
Hiperurykemia,
Uwarunkowania genetyczne,
Wiek podeszły,
Nadwaga i otyłość,
Nadciśnienie tętnicze,
Cukrzyca,
Podwyższony cholesterol i triglicerydy- predysponuje głównie osoby po 50. roku życia,
Zespół metaboliczny- dotyczy aż połowy chorych z rozpoznaną dną moczanową,
Nadużywanie alkoholu- zwłaszcza piwa,
Nieprawidłowa dieta- obfitująca w puryny,
Stan po przeszczepie narządów,
Zażywanie niektórych leków, m.in. leków moczopędnych (diuretyki tiazydowe), cyklosporyny, niewielkich dawek kwasu acetylosalicylowego (aspiryny),
Radioterapia i chemioterapia- zespół rozpadu guza nowotworowego przyczynia się do wzrostu stężenia kwasu moczowego we krwi.

Jak zapobiegać atakom dny moczanowej?

Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia dny moczanowej lub ograniczyć ostre ataki choroby, bardzo ważna jest prawidłowa dieta oraz aktywność fizyczna. Spożywane pokarmy powinny być alkalizujące i ubogie w puryny, co przyczyni się do obniżenia stężenia kwasu moczowego we krwi. Warto wiedzieć, że puryny są związkami organicznymi produkowanymi przez organizm oraz dostarczanymi z zewnątrz wraz z pożywieniem, a końcowym produktem ich metabolizmu jest właśnie kwas moczowy. Właściwa dieta, odpowiednie nawodnienie organizmu oraz regularna aktywność fizyczna pozwolą na zmniejszenie masy ciała, pozytywnie wpłyną na insulinooporność oraz pomogą zapobiec rozwojowi zespołu metabolicznego.

Produkty niewskazane – bogate w puryny:

Mięso (m.in. dziczyzna, cielęcina, jagnięcina, kurczak) i podroby (wątróbka, nerki),
Wywary i sosy mięsne, galareta,
Owoce morza,
Ryby (łosoś, karp, makrela, pstrąg, dorsz, sandacz, śledź, sardynka, szprot),
Warzywa (kalafior, brokuł, brukselka, papryka, szpinak, por, zielony groszek, kukurydza, szparagi),
Grzyby (pieczarki, boczniaki, prawdziwki),
Korzenne i ostre przyprawy, musztarda,
Napoje alkoholowe, zwłaszcza piwo,
Słodycze.

Produkty dozwolone- w ograniczonej ilości:

Ryby: lin i flądra,
Mięso: wołowina, parówki, frankfurterki,
Owoce: melon, banan,
Warzywa: zielona fasolka szparagowa, kapusta włoska i czerwona, groch, biała fasola, soczewica, dynia, jarmuż.

Produkty wskazane:

Mleko i produkty mleczne- badania na osobach zdrowych wykazały, że w ciągu trzech godzin od spożycia mleka stężenie moczanów we krwi spadło o blisko 10%,
Białe pieczywo,
Biały makaron,
Chude wędliny,
Olej rzepakowy i słonecznikowy, oliwa z oliwek,
Orzechy włoskie, ziemne, laskowe,
Nasiona słonecznika i sezam,
Warzywa: pomidor, cukinia, kapusta (biała, kiszona), marchew, ogórek, ziemniaki, burak czerwony,
Owoce: wiśnie, maliny, agrest, czereśnie, truskawki, brzoskwinie, kiwi, jabłka, gruszki,
Pieprznik jadalny (kurka).

Należy pamiętać, że wszelkie zalecenia żywieniowe znalezione zarówno w Internecie, jak i przeczytane w nieniejszym artykule, są wyłącznie ogólnymi wskazówkami. Aby leczenie przyniosło możliwie najlepszy skutek, w celu dobrania odpowiedniej diety zawsze należy skonsultować się z wykwalifikowanym dietetykiem, który po zebraniu szczegółowego wywiadu dobierze właściwą ścieżkę postępowania oraz ułoży indywidualnie dopasowany jadłospis, który będzie spełniał wymogi i preferencje Pacjenta, a jednocześnie wesprze leczenie dny moczanowej oraz chorób z nią współistniejących.

Więcej o konsultacjach dietetycznych: Dietetyk Katowice

Jak wspomóc leczenie dny moczanowej?

Istnieją dane mówiące o tym, iż witamina C może zmniejszyć ryzyko rozwoju dny moczanowej, ponieważ obniża poziom moczanów w krwiobiegu. Badania na osobach zdrowych wykazały, iż przyjmowanie witaminy C w dawce 500 mg na dobę spowodowało obniżenie stężenia moczanów we krwi o 0,5 mg/dl. W klinice Vitalea witaminę C podaje się w postaci kroplówek. Dożylna aplikacja pozwala na poprawę wchłania się witaminy w większej ilości, dzięki czemu efekt terapeutyczny jest znacznie lepszy i dużo szybszy, niż przy suplementacji doustnej.

Należy pamiętać, że w przypadku zaawansowanej dny moczanowej i współistniejących z nią chorób nerek (niewydolność lub kamica), dożylna suplementacja witaminy C jest względnie przeciwwskazana. Z tego powodu w klinice Vitalea każdy zabieg poprzedzony jest darmową konsultacją lekarską, dzięki której możliwe jest dobranie właściwego i bezpiecznego dla Pacjenta leczenia, określenie dawek terapeutycznych oraz ewentualnych przeciwwskazań do wykonania zabiegu. Przed wizytą zaleca się wykonać podstawowe badania krwi, takie jak morfologia, CRP, OB i kreatynina.

Więcej o kroplówkach z witaminą C: Kroplówka z witaminą c

Na bóle stawowe, zarówno w ostrej, jak i przewlekłej fazie choroby, doskonale sprzwdza się terapia Lakhovsky’ego. Dzięki zastosowaniu oscylatora wielofalowego oraz odpowiednich elektrod i anten, możliwe jest poddanie Pacjenta miejscowemu lub ogólnemu działaniu fali elektromagnetycznej, co pozwala na zmniejszenie lub całkowite wyeliminowanie dolegliwości bólowych. Co więcej, regularne korzystanie z terapii Lakhovsky’ego pomaga przywrócić równowagę energetyczną ustroju, podnosi odporność oraz sprzyja detoksykacji organizmu, co w konsekwencji prowadzi do przyspieszenia procesów zdrowienia. Stosowana systematycznie pozwoli zmniejszyć częstotliwość napadów dny moczanowej, a także opóźni zmiany degeneracyjne w stawach i innych tkankach organizmu.