DIETA W CHOROBIE HASHIMOTO - najważniejsze zasady diety

Choroba Hashimoto najczęściej dotyka dorosłe kobiety (ok 90% przypadków), jednak może uaktywniać się w każdym wieku zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn. Diagnostykę dolegliwości potwierdza się poprzez badania funkcji tarczycy, a leczeniu pomaga odpowiednio zbilansowana dieta oraz przyjmowanie leków.

Potrzebujesz więcej informacji jak ułożyć dietę przy hashimoto?
Zapraszamy do kontaktu: 32 630 40 10

Czym jest choroba Hashimoto?

Choroba Hashimoto to choroba autoimmunologiczna gruczołu tarczowego. Jest to stan, gdzie układ odpornościowy organizmu atakuje jego tarczycę prowadząc do rozwoju niedoczynności gruczołu. Do dnia dzisiejszego nie wiadomo dlaczego dochodzi do tego ataku ale powszechnie znane są czynniki zwiększające ryzyko uaktywnienia dolegliwości. W procesach z autoagresji dochodzi w tkankach do nacieków limfocytów, a to prowadzi do zaniku tkanki gruczołowej i w konsekwencji do wystąpienia niedoczynności tarczycy.

Czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia choroby Hashimoto jest przede wszystkim podłoże genetyczne. Dodatkowo do rozwoju schorzenia predysponują: ciąża, różnego rodzaju infekcje, stres, nieprawidłowa dieta polegająca na nadmiernym spożyciu jodu oraz zbyt niskim spożyciu selenu.

Przeczytaj także: Nadczynność tarczycy - skąd się bierze?

Jakie są objawy choroby Hashimoto?

Objawy towarzyszące chorobie Hashimoto nie są charakterystyczne, dlatego łatwo pomylić ją z innymi schorzeniami. Najczęstsze symptomy obejmują:

• chroniczne zmęczenie,
• pogorszenie nastroju z objawami depresji,
• bóle stawów,
• suchość skóry,
• zwiększona łamliwość włosów i paznokci.

Jak wygląda leczenie choroby Hashimoto?

Choroba Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną i podstawę jej leczenia najczęściej stanowi farmakoterapia. Istnieją jednak sposoby na to, aby objawy były uśpione przez dłuższy czas, a tarczyca „pod kontrolą”. Jednym z głównych sposobów leczenia choroby Hashimoto powinna być dobrze zbilansowana dieta, która uzupełnia terapię podstawową i pozwala utrzymać efekty na dłużej. Prawidłowy jadłospis jest niezwykle istotny, ponieważ:

a) pozytywnie wpływa na przyswajalność przyjmowanych leków,

b) choroba zwiększa zapotrzebowanie na energię, więc łatwo jest przybrać na wadze, a prawidłowo zbilansowana dieta pomaga temu zapobiec,

c) odpowiednia dieta poprawia kondycję włosów, skóry i paznokci oraz zapobiega wystąpieniu niedoborów, które mogą doprowadzić do rozwoju innych chorób (np. anemii),

d) dostarczanie dużej ilości antyoksydantów zmniejsza stan zapalny, a co za tym idzie ogranicza ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych i opóźnia starzenie się organizmu.

Jak powinna wyglądać dieta przy chorobie Hashimoto?

Nie istnieje jedna konkretna dieta i uniwersalne przepisy dla wszystkich osób cierpiących na chorobę Hashimoto. Jak przy każdej innej chorobie, tak samo w tej, dieta powinna być dobrana indywidualnie do Pacjenta i opierać się na zasadach prawidłowego odżywiania stworzonych przez Instytut Żywności i Żywienia. Na co dzień powinno się spożywać duże ilości warzyw i owoców, pełnoziarniste produkty zbożowe, chude mięso, ryby, wysokiej jakości oleje oraz, jeśli nie ma przeciwwskazań, mleko i produkty mleczne. Jest jednak kilka faktów dietetycznych, na które warto zwrócić uwagę, jeśli zdiagnozowano u Ciebie chorobę Hashimoto. Należą do nich:

a) białko

Jeśli nie ma takiej potrzeby - nie powinno się rezygnować ze spożywania białka. Prawidłowe funkcjonowanie tarczycy jest uwarunkowane odpowiednią ilością białka, a dokładniej aminokwasu tyrozyny, który razem z jodem tworzy hormon tarczycy. Podstawowe (i dobre) źródła białka to mięso, ryby, jaja, mleko i przetwory mleczne, nasiona roślin strączkowych oraz orzechy.

b) tłuszcze

Tłuszcze w chorobie Hashimoto są bardzo istotnym elementem diety. Najważniejsze wśród nich są kwasy DHA i EPA, które należą do rodziny omega-3, a ich spożycie zmniejsza stan zapalny i wspiera układ odpornościowy. Kwasy EPA i DHA znajdują się w tłustych rybach oraz olejach roślinnych - rzepakowym, lnianym, oleju z wiesiołka, z pestek winogron, słonecznikowym, a także oliwie z oliwek. Ważne, aby pamiętać o tym, że wytwarzanie hormonów tarczycy jest uwarunkowane odpowiednią ilością i jakością tłuszczu zawartego w diecie.

Z kolei ograniczyć należy spożywanie tłuszczów trans, czyli twardych margaryn, wyborów cukierniczych oraz wysokoprzetworzonej żywności i produktów typu fast food. Z diety należy również wyeliminować tłuszcze nasycone, występujące w produktach zwierzęcych, jak np. smalec, tłuste wędliny (kabanosy, parówki, pasztety) i tłuste mięsa.

c) węglowodany

Najlepiej wybierać produkty z pełnego przemiału, czyli pełnoziarniste pieczywo, grube kasze, brązowy ryż, makaron durum oraz produkty o niskim indeksie glikemicznym. Z diety powinno się wyeliminować cukry proste, które pogarszają stan zdrowia, kondycję skóry oraz zwiększają napady głodu i doprowadzają do wzrostu spożytej energii w ciągu dnia, a co za tym idzie zwiększają ryzyko wystąpienia nadwagi i otyłości.

d) gluten

Jednym z najczęściej powtarzanych mitów w diecie dla pacjentów z chorobą Hashimoto jest stwierdzenie, że nie powinni oni spożywać glutenu. Nie jest to prawda! Prawdą natomiast jest fakt, że u pacjentów chorujących na tę dolegliwość celiakia występuje częściej. Warto jednak, przed wykluczeniem produktów z glutenem, wykonać badania w kierunku diagnostyki celiakii. Jeżeli nie ma potwierdzenia, dobrze jest obserwować reakcje swojego organizmu na ten składnik. Warto zaznaczyć, że nieprawidłowo wprowadzona dieta bezglutenowa może doprowadzić do złej tolerancji w przyszłości. W przypadku stwierdzenia nietolerancji na gluten istnieje słuszna racja o wykluczeniu tego składnika z diety lub ograniczeniu spożycia produktów, które go zawierają, jeśli nie – spokojnie można spożywać gluten!

e) laktoza

Tak samo, jak w przypadku glutenu, nietolerancja na laktozę występuje częściej u pacjentów z chorobą Hashimoto, niż u osób zdrowych. Przed wykluczeniem mleka i produktów mlecznych należy jednak obserwować reakcję organizmu i nie eliminować tych produktów bez potwierdzenia w wynikach badań.

f) goitrogeny

Nie ma potrzeby całkowicie eliminować z diety produktów, które w swoim składzie zawierają związki lotne zwane goitrogenami. Warto pamiętać, że warzywa, które je zawierają, powinno się gotować bez pokrywki, ponieważ goitrogeny ulatują z parą wodną i zmniejsza się ich zawartość w produktach. Najwięcej jest ich w tak zwanych warzywach krzyżowych, do których zaliczamy: kalafior, brokuły, brukselkę, a także jarmuż, rzodkiew, kalarepę, soję czy tofu. Małe ilości goitrogenów znajdują się również w takich produktach jak: orzechy, proso, szpinak, brzoskwinie, truskawki, gruszki, bataty.

g) błonnik pokarmowy

Błonnik pokarmowy jest niezwykle ważnym składnikiem diety dla osób z chorobą Hashimoto. Dzieje się tak, ponieważ pacjentom tym często towarzyszą zaparcia, dlatego powinni oni spożywać zwiększoną ilość m.in. produktów zbożowych, płatków owsianych, świeżych warzyw. Prawidłowe działanie błonnika jest możliwe dzięki odpowiedniemu nawodnieniu, dlatego ważna jest także podaż płynów w ilości minimum 1,5-2 litrów dziennie. Nieprawidłowy skład mikroflory jelitowej wpływa negatywnie na rozwój choroby Hashimoto i odwrotnie, dlatego tak istotna jest odpowiednia podaż błonnika, który jest pożywką dla pożytecznych bakterii w organizmie.

h) soja

Powszechnie uważa się, że spożywanie soi jest niekorzystne dla osób z chorobą Hashimoto, jednak najnowsze badania sugerują, że jest to stwierdzenie błędne. Nieprawidłowe działanie soi występuje w przypadku niedoboru jodu, jednak po wyrównaniu braków tego pierwiastka problem złego tolerowania soi nie występuje. Nie ma badań, których wyniki potwierdzają szkodliwe działanie soi, jednak nie powinno się jej spożywać przez około 4 godziny po zażyciu leków, gdyż osłabia ich wchłanianie. Pamiętaj, że nawet jeśli zdiagnozowano u Ciebie chorobę Hashimoto, to warto spożywać produkty zawierające soję ze względu na jej szerokie dobroczynne działanie: pomaga regulować masę ciała, zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy oraz redukuje zaczerwienie skóry i zmarszczki.

i) przyprawy

Kurkuma ma silne działanie przeciwzapalne, dlatego warto dodawać ją do posiłków. Dodatkowo, przyprawiaj swoje dania pieprzem, który zawiera piperynę, co zwiększa biodostępność kurkuminy. Badania dowiodły, że na łagodzenie objawów choroby Hashimoto korzystnie wpływa także stosowanie czarnuszki.

j) witaminy i składniki mineralne

Wszystkie badania, również te na poziom hormonów tarczycy, są najbardziej wiarygodne, gdy wykonujemy je rano i na czczo. Warto pamiętać, że badając tarczycę, poza TSH należy pobrać do badań hormony wolne, czyli fT3 oraz fT4. Są one niezwiązane z białkami i mogą mieć nieprawidłowe wartości, nawet gdy poziom TSH jest w normie.

* witamina D

90% Polaków cierpi na niedobory witaminy D w organizmie. Norma na tę witaminę to 50-70 ng/ml, a najlepsza przyswajalność jest z promieni słonecznych. Nie da się spełnić zapotrzebowania na witaminę D samą dietą, dlatego zaleca się suplementację tego składnika. Warto jednak pamiętać, żeby przed włączeniem suplementacji oznaczyć poziom witaminy D, a zakupiony preparat powinien być lekiem w odpowiedniej dawce dobranej przez specjalistę.

* jod i selen

Zapotrzebowanie na jod można pokryć odpowiednią dietą i nie ma potrzeby suplementowania tego pierwiastka, ponieważ jego nadmiar szkodzi organizmowi. Jod znajdziemy w takich produktach jak: sól jodowana, ryby i owoce morza, żółte sery oraz mleko. Zbyt duża ilość jodu jest szczególnie niebezpieczna przy niedoborze selenu, który może prowadzić do wystąpienia stanów zapalnych tarczycy. Osoby chorujące na chorobę Hashimoto niejednokrotnie mają zbyt niski poziom selenu. Suplementację tego składnika najlepiej włączyć 4-5 godzin po zażyciu leków. Najwięcej selenu znajdziemy w orzechach brazylijskich.

* żelazo

U osób z chorobą Hashimoto bardzo często występują niedobory żelaza, które jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania tarczycy, a jego niedobór może doprowadzić do rozwoju anemii. Najskuteczniejsze badanie obrazujące poziom żelaza to oznaczenie ferrytyny, której poziom powinien przekraczać 100 ng/l. Najlepszym źródłem żelaza w diecie są: rośliny strączkowe (groch, fasola, soja), kakao, zielone warzywa liściaste, orzechy oraz produkty pochodzenia zwierzęcego (przede wszystkim podroby), z których żelazo znacznie lepiej się wchłania.

k) kawa

Spożywanie kawy osłabia przyswajanie leków na tarczycę, dlatego najlepiej pić ją 2-3 godziny po zażyciu leków. Zdecydowanie lepiej, jeśli będzie to kawa czarna, ponieważ mleko ze względu na zawartość wapnia i laktozy jeszcze bardziej opóźnia ich wchłanianie.

Jak możemy Ci pomóc?

Odpowiednio zbilansowana dieta, zarówno pod względem składników pokarmowych, mineralnych i witamin, jak również właściwie dobrana pod względem ilości kalorii, aktywności fizycznej i godzin wykonywanej pracy jest pomocna w leczeniu choroby Hashimoto. Jeśli chciałbyś skorzystać z prawidłowo przygotowanego jadłospisu, uwzględniającego wszystkie Twoje schorzenia towarzyszące, potrzeby, upodobania i możliwości, umów się na konsultację z dietetykiem klinicznym, który pomoże Ci ustalić odpowiedni program żywieniowy. Dietetyk kliniczny dopasuje jadłospis do Twojego stanu zdrowia, a także na bieżąco będzie kontrolował postępy leczenia i pomoże Ci osiągnąć zamierzone cele.

Dowiedz się więcej: Konsultacje dietetyczne