NADCZYNNOŚĆ TARCZYCY - skąd się bierze i jakie daje objawy?

Czym jest nadczynność tarczycy?

Nadczynność tarczycy, inaczej hipertyreoza, to choroba endokrynologiczna, w przebiegu której następuje nadmierna produkcja i wydzielanie hormonów przez gruczoł- trójjodotyroniny (T3) oraz tyroksyny (T4). Jest to jedno z najczęściej stwierdzanych schorzeń dotyczących układu dokrewnego. Szacuje się, że na nadczynność tarczycy choruje około 2% dorosłych Polaków, wśród których zdecydowaną większość stanowią kobiety. 

Potrzebujesz więcej informacji jak wspomóc leczenie objawów nadczynności tarczycy?
Zapraszamy do kontaktu: 32 630 40 10

Pracę tarczycy reguluje hormon tyreotropowy (TSH) wydzielany przez przysadkę mózgową. Kontroluje on poziom T3 i T4 w organizmie na zasadzie sprzężenia zwrotnego- im wyższe stężenie TSH, tym niższe wartości T3 i T4 i odwrotnie. W krwiobiegu trójjodotyronina i tyroksyna występują w postaci wolnej i oznacza się je jako fT3 i fT4.   

Nadczynność tarczycy może być pierwotna lub wtórna. Postać pierwotna oznacza, że zaburzenie spowodowane jest zmianami w samym gruczole tarczowym, z kolei wtórna wywoływana jest przez zwiększone wydzielanie TSH w przysadce mózgowej, np. z powodu guza. Badania laboratoryjne w nadczynności pierwotnej wykażą obniżony poziom TSH, zaś we wtórnej- podwyższony lub w granicach normy.

Nadczynność tarczycy pod względem objawów można podzielić na jawną oraz utajoną. Postać jawna charakteryzuje się występowaniem całego zespołu objawów klinicznych i biochemicznych stwierdzanych w przebiegu nadczynności. Towarzyszy jej obniżony poziom TSH oraz zbyt wysokie stężenie fT3 i fT4. Z kolei postać utajona (subkliniczna) odznacza się całkowitym brakiem lub niewielką ilością objawów chorobowych. Stwierdza się zaniżony poziom TSH, natomiast stężenia fT3 i fT4 mieszczą się w granicach normy.

Jak objawia się nadczynność tarczycy?

Objawy nadczynności tarczycy są bezpośrednio związane ze zbyt dużym stężeniem hormonów tarczycowych w organizmie. Jako że mają one wpływ na wiele procesów zachodzących w ustroju, ich nadmiar powoduje wystąpienie szeregu symptomów ze strony różnych narządów i układów. Stan ten nazywa się tyreotoksykozą.

Objawy nadczynności tarczycy obejmują:

• Układ sercowo-naczyniowy: tachykardia, kołatanie i zaburzenia rytmu serca, duża amplituda ciśnienia tętniczego (wzrost ciśnienia skurczowego i obniżenie rozkurczowego).
• Układ pokarmowy: częste oddawanie stolca, luźne stolce lub biegunki, zwiększony apetyt, spadek masy ciała.
• Układ mięśniowo-szkieletowy: spadek siły mięśniowej (w tym mięśni oddechowych), osteoporoza (u osób dorosłych), bóle kończyn (głównie u dzieci). 
• Układ nerwowy: drażliwość, labilność emocjonalna, bezsenność, drżenie rąk, niepokój i lęk, zaburzenia koncentracji i uwagi.
• Skóra: wilgotna, gładka, świecąca, nadmiernie ocieplona i spocona; chorobie może towarzyszyć łojotokowe zapalenie skóry (również skóry głowy).
• Włosy i paznokcie: włosy łamliwe i nadmiernie wypadające; paznokcie kruche, czasem przebarwione, z podwiniętymi czubkami i nierówną powierzchnią.
• Inne objawy charakterystyczne dla nadczynności tarczycy: duszności, obniżona tolerancja na ciepło, nasilona potliwość, ogólne osłabienie, częste pragnienie, oddawanie dużych ilości moczu (poliuria/wielomocz), zaburzenia miesiączkowania, rozrost gruczołu piersiowego u mężczyzn (ginekomastia), wole, wytrzeszcz oczu.

Przeczytaj także: Wirus EBV

Jakie są przyczyny nadczynności tarczycy?

Do głównych przyczyn nadczynności tarczycy zalicza się:

Chorobę Gravesa-Basedowa- dotyczy ona około 70% chorych i jest najczęstszą przyczyną hipertyreozy. Jest to choroba genetyczna o podłożu autoimmunologicznym, dotykająca częściej kobiet niż mężczyzn (stosunek 5:1). Na jej pojawienie się mają wpływ zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe, wśród których wymienia się m.in.: niektóre infekcje wirusowe i bakteryjne, silny stres, palenie tytoniu, nadmierne spożycie jodu, niedobór selenu, stosowanie niektórych leków. Chorobie towarzyszą charakterystyczne symptomy, zwane triadą merseburską, do której zalicza się: orbitopatię tarczycową (jej głównym objawem jest wytrzeszcz osiowy oczu), wole miąższowei tachykardię (przyspieszenie akcji serca, częstoskurcz). Poza symptomami towarzyszącymi hipertyreozie, w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa stwierdza się również: dermopatię tarczycową (obrzęk przedgoleniowy) i akropachię tarczycową (niebolesny obrzęk i zaokrąglenie paliczków rąk). W badaniach diagnostycznych obserwuje się niskie wartości TSH oraz podwyższone poziomy fT3, fT4, przeciwciał przeciwko receptorowi TSH (TRAb) i często także przeciwciał anty-Tg (przeciwko tyreoglobulinie).

Chorobę Plummera (wole guzkowe toksyczne)-to stan, w którym dochodzi do przerostu tarczycy i pojawienia się guzków. Produkują one w sposób autonomiczny hormony tarczycowe i prowadzą do zwiększenia ich stężenia w organizmie. Choroba częściej dotyka kobiet i zazwyczaj rozwija się po 40. roku życia.

Do innych, rzadszych przyczyn nadczynności tarczycy zaliczają się:

• Choroba Goetscha (pojedynczy autonomiczny guzek tarczycy),
• Zespół jod-Basedow – wywołany nadmierną podażą jodu zawartego w pożywieniu lub środkach medycznych (np. płyn Lugola),
• Choroba Hashimoto- może jej towarzyszyć przejściowa nadczynność tarczycy,
• Guz przysadki mózgowej,
• Rak tarczycy,
• Zażywanie węglanu litu (stosowanego w chorobie afektywnej dwubiegunowej),
• Przedawkowanie leków zawierających tyroksynę stosowanych w leczeniu niedoczynności tarczycy.

Jak wspomóc leczenie objawów nadczynności tarczycy?

Istotnym uzupełnieniem farmakoterapii stosowanej w leczeniu nadczynności tarczycy jest odpowiednio skomponowana dieta. Musi być ona dostosowana nie tylko do okresu choroby, ale także do zapotrzebowania kalorycznego danego Pacjenta, jego upodobań, możliwości i schorzeń towarzyszących. Ponieważ nadczynność tarczycy powoduje przyspieszenie metabolizmu i szybką utratę masy ciała, a także częste wypróżnienia lub biegunki, prawidłowo dopasowany jadłospis będzie miał nieocenioną rolę w uniknięciu konsekwencji zdrowotnych wynikających z choroby. W tym celu warto skorzystać z konsultacji dietetycznej, w czasie której wykwalifikowany dietetyk oceni zapotrzebowanie energetyczne Pacjenta i ułoży indywidualnie skomponowaną dietę, która będzie dostosowana do parametrów jego organizmu i potrzeb wynikających ze schorzeń, na które cierpi. Ponieważ niewłaściwe lub niepełne leczenie niedoczynności tarczycy może prowadzić m.in. do wyniszczenia organizmu, a także do rozwoju osteoporozy oraz problemów kardiologicznych, warto skonsultować się z profesjonalistą, który pomoże złagodzić przebieg choroby oraz zapobiec jej konsekwencjom. Z tego powodu opieka dietetyczna stanowi nieodłączny element leczenia chorób tarczycy, w tym jej niedoczynności.

Dowiedz się więcej: Dietetyk Katowice

W leczeniu skutków nadczynności tarczycy oraz zapobieganiu jej konsekwencjom warto skorzystać z kroplówek witaminowych. Ich skład dobierany jest indywidualnie w zależności od potrzeb danego Pacjenta, co odbywa się na konsultacji lekarskiej poprzedzającej wykonanie zabiegu. W stanach zagrażających wyniszczeniem sprawdzi się kroplówka „Multiwitamina”, która zawiera aż 12 najważniejszych witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania całego organizmu, w tym: witaminę C, A, E, D3 i szeroki wachlarz witamin z grupy B. Kroplówka ma pozytywny wpływ na stan skóry, włosów i paznokci, pomaga w stanach rozdrażnienia i niepokoju, przyczynia się do poprawy odporności, wspomaga pracę układu nerwowego i układu krążenia oraz zapobiega wystąpieniu awitaminozy. 

Dowiedz się więcej: Kroplówka Multiwitamina

Do stwierdzenia chorób tarczycy niezbędne jest wykonanie badań laboratoryjnych, takich jak m.in.: pomiar poziomu TSH, fT3, fT4, anty-TG i anty-TPO. Pomogą one określić rodzaj schorzenia, jego charakter i stopień nasilenia, a tym samym pozwolą na dobranie odpowiedniego sposobu leczenia. Nieprawidłowości w zakresie wymienionych badań mogą skłonić lekarza do wykonania dodatkowych testów, takich jak np. USG tarczycy, scyntygrafia, poziom przeciwciał TRAb czy biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BACC). Badania tarczycy z krwi warto powtarzać raz do roku przy okazji badań kontrolnych lub częściej, jeśli na chorobę tarczycy cierpi ktoś z bliskiej rodziny. 

Dowiedz się więcej: Badania laboratoryjne