Bolesne miesiączki - przyczyny, sposoby radzenia sobie z problemem

Większość osób, która nie spotkała się z problemem bólu podczas miesiączkowania, nie uświadamia sobie rangi tej dolegliwości oraz jej wpływu na codzienne życie kobiety.

Bolesne miesiączki - czym są i jak się objawiają?

Bolesne miesiączkowanie często zmusza kobietę do rezygnacji z udziału w aktywnościach sportowych, spotkaniach towarzyskich, a nawet jest przyczyną abencję w pracy bądź w szkole. Ponadto z bolesnym miesiączkowaniem wiąże się również tzw. stres emocjonalny.

Przy zalecanych obecnie opcjach leczenia rokowanie w przypadku pierwotnego bolesnego miesiączkowania jest ogólnie dobre. Łagodne i umiarkowane bolesne miesiączkowanie zwykle dobrze reaguje na NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne). Miesiączkowanie o ciężkim przebiegu nadal reaguje na NLPZ, ale może wymagać już wyższych dawek lub zastosowania indywidualnej terapii. W przypadku uporczywego bolesnego miesiączkowania należy zbadać wtórne przyczyny bolesnego miesiączkowania, a dalsze leczenie będzie uzależnione od rodzaju, lokalizacji i ciężkości przyczyny odczuwalnego bólu.

Bolesne miesiączkowanie jest zwykle opisywane jako skurczowy ból w podbrzuszu rozpoczynający się na początku krwawienia miesiączkowego i trwający od 8 aż do 72 godzin. Często towarzyszą mu nudności, wymioty, biegunka, bóle głowy, skurcze mięśni, ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, zmęczenie, a w cięższych przypadkach także zaburzenia snu.

Bolesne miesiączki - skąd się biorą?

Patofizjologia pierwotnego bolesnego miesiączkowania nie jest jeszcze dobrze poznana. Wiemy, że rozpoczyna się średnio od 6 do 12 miesięcy po pierwszej miesiączce i ma tendencję do nawracania z każdym kolejnym cyklem owulacyjnym. Przyczyną dolegliwości może być nadmierne wydzielanie prostaglandyn (PG) z wewnętrznej wyściółki macicy. Zwiększają one napięcie macicy, powodując także jej skurcze o dużej amplitudzie. Również wazopresyna została powiązana z pierwotnym bolesnym miesiączkowaniem. Wazopresyna zwiększa kurczliwość macicy i może powodować ból niedokrwienny ze względu na działanie zwężające naczynia. Obserwuje się, że kurczliwość macicy jest bardziej widoczna w pierwszych dwóch dniach miesiączki. Poziom progesteronu spada przed miesiączką, co prowadzi do zwiększonej produkcji PG wywołującej bolesne miesiączkowanie. Endometrioza i adenomioza są najczęstszymi przyczynami wtórnego bolesnego miesiączkowania u kobiet przed menopauzą.

Wtórne bolesne miesiączkowanie jest spowodowane patologią miednicy mniejszej lub rozpoznanym schorzeniem i stanowi około 10% przypadków bolesnego miesiączkowania. Najczęstszą dolegliwością jest endometrioza. Inne etiologie obejmują wrodzone lub nabyte nieprawidłowości anatomiczne np. malformacje Müllera, mięśniaki gładkokomórkowe macicy, adenomioza, guzy w miednicy mniejszej i infekcje. Objawy wtórnego bolesnego miesiączkowania mogą rozpocząć się od razu po pierwszej miesiączce, jak i mogą pojawić się w późniejszym okresie życia. Do najczęstszych objawów świadczących o problemie wtórnego bolesnego miesiączkowania należą zmienne lub postępujące nasilenie bólu miednicy, nieprawidłowe krwawienie z macicy, upławy i dyspareunia.

Diagnostyka różnicowa wtórnego bolesnego miesiączkowania

• Endometrioza - Trudności z zajściem w ciążę, ból podczas stosunku, oddawania moczu oraz stolca
• Torbiele jajnika - Nagły początek i ustąpienie bólu. Może dojść do skrętu jajnika.
• Polipy macicy - Nieregularne krwawienia z dróg rodnych
• Mięśniaki macicy - Obfite i przedłużające się krwawienia, zaparcia i trudności z opróżnianiem się pęcherza
• Adenomioza - Obfite krwawienia ze skrzepami krwi, ból podczas stosunku, tkliwość brzucha
• Zapalenie miednicy mniejszej - Ból brzucha, gorączka, upławy o nieprzyjemnym zapachu, ból podczas stosunku i krwawienie po
• Wady wrodzone układu moczowo-płciowego - Brak miesiączki, bezpłodność, poronienia
• Zrosty w miednicy - Przebyta operacja w obrębie jamy brzusznej i miednicy, trudność z zajściem w ciążę, niedrożność jelit, bolesne wypróżnienia, ból podczas zmiany pozycji
• Guz miednicy mniejszej - Wzdęcia, częstomocz, mdłości
• Zwężenie szyjki macicy - Bezpłodność, brak miesiączki

Jak fizjoterapia może pomóc w bolesnym miesiączkowaniu?

Istnieje potrzeba położenia nacisku na alternatywne metody leczenia zachowawczego, tak aby zmniejszyć uzależnienie od długookresowego przyjmowania leków łagodzących objawy. Fizjoterapia uroginekologiczna jest głównym i długotrwałym rozwiązaniem w przypadku dolegliwości bólowych niezależnie od przyczyny problemu.

W gabinetach fizjoterapii uroginekologicznej wykorzystywana jest:

• Terapia manualna i wisceralna polegająca na zniesieniu napięć w obrębie jamy brzusznej i miednicy mniejszej, wyrównania ciśnienia śródbrzusznego i usprawnienia przepływu krwi oraz limfy w organizmie
• elektrostymulacja, mająca działanie przeciwbólowe i wspomagające trening dna miednicy
• ćwiczenia rozciągające w celu usprawnienia krążenia i zniesienia nadmiernych napięć tkanek
• ćwiczenia mięśni dna miednicy dobierane indywidualnie do pacjentki po przeprowadzeniu wywiadu i wykonaniu badania fizjoterapeutycznego. Nie zaleca się rozpoczynania ćwiczeń bez konsultacji ze specjalistą z powodu ryzyka błędnej pracy dna miednicy a w konsekwencji pogorszenia jej funkcji.

Pacjentka dodatkowo otrzymuje zalecenia ćwiczeń i zachowań do domu w celu przedłużenia działania terapii wykonywanej w gabinecie oraz wskazówki jak radzić sobie samej w przypadku wystąpienia bólu.

Polecamy:

Fizjoterapia Uroginekologiczna

Warto wiedzieć, że

• wg badań Negi R. i wsp. (2021) suplementacja imbiru przyczyniła się do zmniejszenia krwawień i dolegliwości bólowych podczas menstruacji
• terapia ciepłem (np. ciepłe okłady na podbrzusze) może być równie skuteczna co stosowanie NLPZ

Jak radzić sobie z bólami miesiączkowymi poza gabinetem?

• Spróbuj położyć się na plecach ze stopami opartymi o ścianę lub na kanapie z zimnym okładem na podbrzuszu. Czynność ta pomaga zmniejszyć ciśnienie i przepływ krwi. Możesz także spróbować położyć się na plecach z uniesionymi nogami i poduszką pod pośladkami, tak aby biodra były umiejscowione nieco wyżej od poziomu serca. Taka pozycja jest idealna podczas okresu, zwłaszcza gdy dno miednicy przeciążone jest po całym dniu. Ułatwiony jest wówczas przepływ krwi z miednicy mniejszej, następuje rozluźnienie mięśni dna miednicy. Zaleca się stosować tą technikę codziennie przez 20 minut.
• Stretching i pozycje relaksacyjne
• Ćwiczenia oddechowe
• Joga z pominięciem pozycji odwróconych

W przypadku bólów miesiączkowych zawsze warto udać się do swojego ginekologa:

Ginekolog Katowice