OŁÓW - czy nadal nam zagraża?

Ołów jest pierwiastkiem chemicznym należących do metali ciężkich. Zajmuje 38. miejsce na liście najpowszechniejszych pierwiastków budujących skorupę ziemską, jednak w organizmie ludzkim jest całkowicie zbędny; nie spełnia bowiem żadnych biologicznie istotnych funkcji. 

Chcesz sprawdzić czy jesteś obciążony ołowiem?
Zapraszamy do kontaktu: 32 630 40 10

Czym jest ołów i jakie są jego źródła?

Ołów jest pierwiastkiem chemicznym należących do metali ciężkich. Zajmuje 38. miejsce na liście najpowszechniejszych pierwiastków budujących skorupę ziemską, jednak w organizmie ludzkim jest całkowicie zbędny; nie spełnia bowiem żadnych biologicznie istotnych funkcji. Co więcej, nawet niewielkie dawki ołowiu są toksyczne i mogą skutkować bardzo poważnymi zaburzeniami funkcjonowania wielu układów i narządów. Dlatego też ogromne niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia stanowi przewlekła ekspozycja zawodowa, która może doprowadzić do rozwoju choroby zwanej ołowicą, czyli zatrucia ołowiem. Dopuszczalna przez WHO dzienna dawka ołowiu to 0,428 mg dla osób dorosłych.

Ołów stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla ekosystemu. Jeszcze w ubiegłym wieku powszechnie stosowano go do wyrobu rur wodociągowych, kabli, barwników oraz ołowianych farb. Te ostatnie stanowią poważne zagrożenie dla gleby, ponieważ starzejąca się i złuszczająca farba w postaci pyłu przedostaje się do środowiska. Badania wykazały, że stężenie ołowiu wokół budynków malowanych farbą ołowianą jest przynajmniej dwa razy wyższe niż na terenie innych gospodarstw. 

Poważnym źródłem ekspozycji na ołów są także wspomniane wcześniej rury doprowadzające wodę do domów i mieszkań, które wykonane są ze stopów tego pierwiastka, zagrażając zdrowiu mieszkańców. Inne źródła to również środki owadobójcze oraz benzyna ołowiowa- spaliny stanowią jedną z głównych przyczyn zanieczyszczenia i kumulacji ołowiu w przyrodzie. Innym istotnym zagrożeniem jest rozwój przemysłu wydobywczego i przetwórstwo rud cynku i ołowiu, a także przemysł chemiczny, poligraficzny i zbrojeniowy, działalność hut szkła, produkcja czcionek drukarskich i akumulatorów samochodowych, niewłaściwa utylizacja odpadów oraz branża złomiarska.

W jakich produktach znajduje się ołów?

Zagrożeniem dla ludzi jest przede wszystkim zanieczyszczona ołowiem woda oraz rośliny jadalne. Ilość pochłoniętego przez roślinę ołowiu zależy od kilku czynników m.in. od jej cech gatunkowych, pH ziemi oraz od stopnia zanieczyszczenia gleby, w której rośnie. Warto wiedzieć, że ołów odznacza się niewielką ruchliwością, dlatego zanieczyszczenie gleby tym pierwiastkiem może utrzymywać się wiele lat po zakończeniu ekspozycji. Metale ciężkie stosunkowo łatwo pobierane są przez roślinę, a ich największa kumulacja zachodzi w korzeniach i jest to szacunkowo 93-95% całkowitej przyjętej dawki. Niewielkie ilości ołowiu trafiają również do tkanek łodygi i liści, które same nie pobierają go z atmosfery. Ich duże zanieczyszczenie pochodzi od zewnątrz i spowodowane jest pyłem i spalinami osiadającymi na ich powierzchni. Osad ten jest trudny do usunięcia, mimo, że nie wnika w głąb rośliny – mycie roślin przed spożyciem zmniejsza ilość ołowiu zaledwie o połowę! 

Najwięcej ołowiu znajduje się w warzywach, zwłaszcza korzeniowych, takich jak burak, rzodkiew, marchew, seler i pietruszka, jednak liście niektórych roślin również są bogate w ten pierwiastek- są to m.in. sałata, kapusta czy szpinak. Ołów obecny jest także w mięsie ryb (sola, panga, tilapia, śledź, płotka) oraz w owocach morza (skorupiaki, kalmary). Mięso kurze, jaja oraz miód także mogą zawierać pewne ilości ołowiu. Warto również wiedzieć, że niektóre kosmetyki także mogą być zanieczyszczone ołowiem. Są to przede wszystkim produkty zawierające barwniki, czyli cienie do powiek, szminki, tusze do rzęs, eyelinery i kredki do oczu.

Jak ołów wpływa na organizm?

Negatywne działanie ołowiu, podobnie jak pozostałych metali ciężkich, polega przede wszystkim na wywołanie stresu oksydacyjnego i zwiększonej produkcji wolnych rodników. Ponadto zaburza działanie naturalnych antyoksydantów, które są niezbędne do usuwania szkodliwych substancji i naprawy dokonanych przez nie zniszczeń. To z kolei sprzyja rozwojowi chorób nowotworowych. Ołów, tak jak większość pierwiastków chemicznych, wchłania się trzema drogami: oddechową, pokarmową i przez skórę. Do płuc dostaje się głównie poprzez opary, pyły i kurz, co może mieć miejsce na obszarach wysoce skażonych ołowiem, a także w miejscu pracy. W płucach zostaje około 30-70% pobranego ołowiu. Mimo to pierwiastek ten dostaje się do organizmu głównie przez układ pokarmowy wraz z zanieczyszczonym pożywieniem i to właśnie tą drogą najszybciej dochodzi do zatrucia. 

Na stopień wchłaniania ołowiu w przewodzie pokarmowym ma wpływ m.in. dieta i poziom mikro- i makroelementów, które są dostarczane do organizmu. Zmniejszenie przyswajania ołowiu powodują przede wszystkim: żelazo, wapń, fosfor, selen, cynk i miedź. Ich niedobór natomiast powoduje zwiększenie poboru pierwiastka z pokarmu, dlatego tych minerałów nie może zabraknąć w codziennym jadłospisie. Z kolei dieta obfitująca w białko i tłuszcze znacząco wpływa na wzrost przyswajalności ołowiu w organizmie. Co warto wiedzieć – u osób dorosłych wchłania się 5-11% przyjętej dawki ołowiu, natomiast u dzieci do 6. roku życia jest to od 30% do nawet 80%. Z organizmu wydalany jest głównie z moczem, ale również z kałem, potem, śliną, a nawet mlekiem. Ze względu na ograniczone możliwości jego usuwania oraz powolność tego procesu, okres półtrwania ołowiu w organizmie to około 20 lat. 

Ołów kumuluje się głównie w tkance kostnej, dlatego jego największe ilości znajdują się w kościach i zębach- jest to około 80-95% jego puli całkowitej u osób dorosłych oraz 70-73% w przypadku dzieci. Może się tam gromadzić przez całe życie, wypierając wapń, co skutkuje rozwojem deformacji kostnych i osteoporozy. Na zdjęciach RTG często widoczne są na kościach tzw. linie ołowiane, natomiast u nasady zębów gołym okiem można zaobserwować szary rąbek ołowiowy, co bywa podstawą do rozpoznania zatrucia. Ołów krążący w krwiobiegu w 99% magazynuje się w krwinkach czerwonych, skąd transportowany jest do wszystkich tkanek organizmu. Dlatego też może kumulować się również w innych narządach, takich jak: wątroba, nerki, jajniki, trzustka, śledziona, prostata, jądra, mózg, serce, a nawet tkanka mięśniowa i tłuszczowa. Sprzyja temu również fakt, że ołów ma zdolność przenikania bariery krew-mózg, a także dostaje się przez łożysko do płodu. Badania wykazują, że aż 80% ołowiu zawartego w krwi rozwijającego się zarodka pochodzi od matki, a dokładniej z zasobów skumulowanych w jej kościach. 

Ołów jest szczególnie niebezpieczny dla układu nerwowego płodu, zaburzając jego prawidłowy rozwój. W późniejszym czasie efektem jego toksycznego wpływu może być obniżony iloraz inteligencji dziecka, trudności w nauce, osłabiona koncentracja i pamięć oraz wyższy poziom agresji. Obecność ołowiu w krwiobiegu kobiety ciężarnej może także skutkować porodem przedwczesnym lub poronieniem. Badania nad płodami obumarłymi wskutek zatrucia ołowiem wykazały zmiany w obrębie mózgu, takie jak obrzęk, martwica kory mózgowej oraz uszkodzenie móżdżku. 

Na toksyczne działanie ołowiu najbardziej wrażliwy jest układ nerwowy. Do pierwszych symptomów ołowicy należą więc bóle głowy, ogólne rozdrażnienie, zaburzenia koncentracji i pamięci. Następnie pojawia się neuropatia ołowicza, czyli zapalenie nerwów obwodowych wywołane zatruciem tym pierwiastkiem, objawiająca się porażeniem mięśni, w szczególności prostowników. Daje to objawy w postaci opadania ręki lub stopy. Długotrwała ekspozycja na ołów może wywołać również tzw. encefalopatię ołowiową, dającą liczne objawy. Są to m.in. zaburzenia koordynacji ruchowej, asymetria odruchów lub odruchy patologiczne, utrata pamięci i labilność emocjonalna. W fazie ostrej choroby mogą występować m.in. napady padaczkowe, przejściowe niedowłady, zaburzenia widzenia lub utrata wzroku, natomiast w postaci przewlekłej najbardziej charakterystyczne jest postępujące otępienie. Przewlekłe zatrucie ołowiem przyczynia się także do rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, wśród których najpowszechniejszą jest choroba Alzheimera. 

Ołów ma także udokumentowany toksyczny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Sprzyja rozwojowi nadciśnienia oraz wykazuje działanie promiażdżycowe (w tym miażdżycy naczyń mózgowych). Ponadto objawia się nadciśnieniem, bradykardią (zbyt wolną pracą serca), zaburzeniami funkcji skurczowej i rozkurczowej, a także zwiększonym ryzykiem nagłego zgonu sercowego. W układzie krwiotwórczym z kolei zostaje zaburzona produkcja hemoglobiny, co skutkuje postępującą anemią.

Co więcej, ołów wykazuje działanie prozapalne oraz immunotoksyczne, co sprzyja powstawaniu alergii oraz chorób z autoagresji, takich jak stwardnienie rozsiane i stwardnienie zanikowe boczne. Działa uszkadzająco także na nerki i wątrobę. Powoduje przewlekłe stany zapalne i niewydolność nerek, co w badaniach laboratoryjnych widoczne jest jako zbyt wysokie stężenia mocznika, glukozy, kwasu moczowego i kreatyniny. Z kolei zaburzenia funkcji wątroby obserwuje się głównie w postaci podwyższonych wartości enzymów wątrobowych we krwi oraz zmian w profilu lipidowym. Możliwe jest także wystąpienie przewlekłego stanu zapalnego w obrębie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych. Istnieje również pojęcie „kolki ołowiczej”, która może być przyczyną nawracających bólów brzucha. Są to rozlane, skurczowe bóle, z towarzyszącymi zaparciami, utratą apetytu, nudnościami, wymiotami oraz anurią (zatrzymanie moczu).

Warto wiedzieć, że ołów wpływa również na układ rozrodczy zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. U osób pracujących w środowisku o wysokim skażeniu tym pierwiastkiem spada stężenie estradiolu u kobiet oraz testosteronu u mężczyzn. Wpływa to na zmniejszenie ilości plemników w nasieniu, obniżenie masy jąder, pęcherzyków nasiennych i gruczołu krokowego. Zaburzenia hormonalne wywołane ołowiem mogą tym samym doprowadzić do powstawania bezpłodności u obu płci. 

Jak sprawdzić, czy jestem obciążony/a ołowiem i jak się go pozbyć?

Doskonałą metodą na wykrycie obecności metali ciężkich w organizmie jest biorezonans komórkowy. W NZOZ Vitalea do celów diagnostyczno-terapeutycznych wykorzystuje się niemieckie aparaty MORA, których działanie zostało oparte na zasadach fizyki kwantowej i biofizyki. Urządzenie umożliwia wykrycie aż 44 różnych pierwiastków chemicznych w organizmie, m.in. ołowiu, rtęci, kadmu, aluminium, arsenu, boru, cezu, chromu, fluoru, chloru i niklu. Badanie polega na sprawdzaniu odpowiedzi organizmu za pomocą punktoskopu na zakończeniach meridian, znajdujących się na palcach rąk i stóp. W trakcie testu nie dochodzi do przerwania ciągłości skóry, dlatego metoda ta jest całkowicie bezbolesna i nieinwazyjna, a wyniki znane są od razu. Samo badanie trwa około 10 minut, a pierwsza terapia, mająca na celu eliminację niebezpiecznych pierwiastków z organizmu, zajmuje około 5 minut. To wszystko sprawia, że badanie i terapia na biorezonansie komórkowym aparatami MORA idealnie sprawdzi się u osób w każdym wieku, także w przypadku dzieci.

Dowiedz się więcej: Biorezonans komórkowy

Obciążenie organizmu metalami ciężkimi, w tym ołowiem, skutkuje niedoborami naturalnych antyoksydantów. W ofercie naszej Kliniki posiadamy "kroplówkę dla Sportowców", która zawiera w sobie miks silnych przeciwutleniaczy, które pomagają w oczyszczaniu organizmu z toksyn wszelkiego rodzaju, również metali ciężkich. Podane dożylnie w formie kroplówki trafiają bezpośrednio do krwiobiegu, dzięki czemu osiągamy lepszą przyswajalność składników, a tym samym szybszy efekt terapeutyczny i poprawę stanu zdrowia.

Dowiedz się więcej: Kroplówka dla sportowców