ul. Staromiejska 13a, Katowice Pn-Pt 8:00 - 18:00, Rejestracja Pn-Pt: 8:00 - 20:00 888 888 708
PALENIE PAPIEROSÓW – jak wpływa na organizm, jakie choroby powoduje?
Dane dotyczące odsetka populacji nałogowo palącej papierosy co roku są coraz bardziej zatrważające. Szacuje się, że nałóg ten dotyczy już ponad miliarda osób na całym świecie, a choroby związane z paleniem tytoniu są przyczyną blisko 5 milionów zgonów rocznie. W Polsce jest blisko 8 milionów palaczy, a śmiertelność spowodowana chorobami odtytoniowymi należy tu do jednej z najwyższych na kontynencie- jest to jedna piąta wszystkich zejść śmiertelnych. Według badań zdecydowany odsetek nałogowców to osoby, które zaczęły palić jeszcze przed 18. rokiem życia. Jest to wyjątkowo niebezpieczne z uwagi na fakt, że im wcześniej rozpoczyna się nałóg, tym trudniejsze jest porzucenie palenia i w efekcie uzależnienie trwa dłużej, co z kolei zdecydowanie zwiększa ryzyko zapadalności na wiele ciężkich chorób z tym związanych. Szacuje się, że jedna czwarta wszystkich palących żyje aż o 20 lat krócej niż osoby nie będące nałogowcami i nie dożywa 65 roku życia.
Chcesz rzucić palenie?
Zapraszamy do kontaktu: 32 630 40 10
Palenie papierosów – dlaczego jest tak niebezpieczne?
W dymie papierosowym zawarte jest ponad 4000 związków chemicznych, z których około 40 wykazuje toksyczne działanie na tkanki organizmu. Substancje wchodzące w skład dymu uzależnione są od kilku czynników, takich jak: rodzaj zastosowanego tytoniu, typ papierosa, wilgotność oraz użyte do produkcji dodatki chemiczne. Mimo to głównym składnikiem każdego papierosa pozostaje nikotyna, lecz nie bez znaczenia są pozostałe związki w nim zawarte, takie jak substancje smoliste, tlenek węgla i siarki, amoniak, formaldehyd, cyjanowodór, toluen, metanol, metale ciężkie (m.in. kadm, nikiel, arsen, ołów, polon-210, chrom) i wiele innych. Wdychany do płuc dym tytoniowy wraz ze wszystkimi szkodliwymi substancjami zostaje rozprowadzony po całym ustroju, przez co odpowiada za zmiany zarówno na poziomie komórki, jak i ogólnoustrojowe.
Wpływ palenia tytoniu na drogi oddechowe
Nikotynizm przyczynia się do upośledzenia odporności organizmu, co prowadzi do rozwoju infekcji dolnych i górnych dróg oddechowych o podłożu wirusowym, bakteryjnym i grzybiczym oraz odpowiada za ich częste nawroty. Jest to spowodowane upośledzeniem aktywności nabłonka migawkowego, a w efekcie zaleganiem śluzu w drzewie oskrzelowym. To stwarza dobre warunki do rozwoju bakterii, które w efekcie mogą wywołać zapalenie oskrzeli, oskrzelików i płuc, a następnie ich zwłóknienie.
Charakterystyczną jednostką chorobową, stwierdzaną u palaczy nawet trzydziestokrotnie częściej niż u osób niepalących, jest przewlekła obturacyjna choroba płuc- POChP. Jej głównym objawem jest niewydolność oddechowa, a także gromadzenie dużej ilości śluzu i przewlekły kaszel. W jej przebiegu dochodzi także do rozwoju rozedmy, której przyczyną jest zniszczenie pęcherzyków płucnych, przez co transport tlenu do wszystkich komórek organizmu zostaje w dużym stopniu ograniczony. Palenie jest przyczyną aż 90% wszystkich zgonów w przebiegu POChP.
Wiele niekorzystnych zmian zachodzących pod wpływem dymu tytoniowego dotyczy jamy ustnej. Dochodzi tam do zapalenia błony śluzowej, a nawet poparzeń. Pojawiają się nadżerki, infekcje o podłożu grzybiczym i bakteryjnym, zapalenie dziąseł, ciemny nalot na języku oraz nieprzyjemny zapach z ust. Palenie papierosów przyczynia się także do powstawania chorób przyzębia, przebarwień szkliwa, próchnicy, ścierania zębów, a nawet ich rozchwiania i wypadania.
Substancje kancerogenne, zawarte w dymie tytoniowym, po latach szkodliwego oddziaływania na drogi oddechowe, w efekcie prowadzą do powstawania zmian nowotworowych, najczęściej zlokalizowanych w płucach, lecz nie tylko. W obrębie dróg oddechowych nikotynizm silnie predysponuje także do rozwoju nowotworu jamy nosowej, krtani, gardła i oskrzeli, a także do tworzenia się zmian nowotworowych i stanów przednowotworowych w jamie ustnej. Są to przede wszystkim erytroplakia, leukoplakia, liszaj płaski i brodawczakowatość.
Wpływ palenia tytoniu na układ sercowo-naczyniowy
Palenie tytoniu należy do trzech głównych czynników predysponujących do wystąpienia choroby niedokrwiennej serca. Nikotynizm jest również przyczyną nadciśnienia tętniczego, zwiększonego poziomu „złego cholesterolu” LDL i obniżonego stężenia „dobrego cholesterolu” HDL. Dym tytoniowy, zwłaszcza nikotyna, wywołuje zwężenie naczyń krwionośnych, upośledzając ich zdolności do relaksacji. Uszkodzeniu ulega śródbłonek naczyń, rośnie liczba leukocytów oraz markerów zapalnych, co prowadzi do rozwoju zmian miażdżycowych oraz zwiększa ryzyko ostrej zakrzepicy. Palenie może doprowadzić także do rozwoju zakrzepowo-zarostowego zapalenia tętnic obwodowych (choroba Buergera), co może skutkować rozwojem martwicy i zakończyć się amputacją.
Przeczytaj: Choroby sercowo-naczyniowe a Koenzym Q10
Osoby palące papierosy są znacznie bardziej narażeni na rozwój tętniaka aorty, a także wystąpienie zawału mięśnia sercowego oraz udaru mózgu. Badania wykazały, że palacze obu płci są aż dwukrotnie bardziej zagrożeni udarem niż osoby niepalące. Zwężenie naczyń mózgowych i spowodowane tym niedotlenienie mózgu powoduje wystąpienie zawrotów i bólów głowy, a także zaburzeń koncentracji i procesów myślowych. Udowodniono również negatywny wpływ nałogowego palenia na procesy pamięciowe u osób starszych, u których zaobserwowano także zwiększoną tendencję do pojawiania się stanów depresyjnych w porównaniu z osobami bez nałogu.
Wpływ palenia tytoniu na układ pokarmowy
Dym tytoniowy wywiera również negatywny wpływ na pracę układu pokarmowego, głównie żołądka. Pod jego wpływem nasila się sekrecja kwasu solnego i enzymu pepsyny, co skutkuje rozwojem nadkwasoty. Napięcie dolnego zwieracza przełyku obniża się, co z kolei predysponuje do wystąpienia refluksu żołądkowo-przełykowego. Zmniejsza się ukrwienie błony śluzowej żołądka, spada wydzielanie śluzu i produkcja prostaglandyn. Palacze mają również zwiększone ryzyko zakażenia bakterią Helicobacter pylori. To wszystko sprawia że palenie tytoniu uznaje się za jedną z głównych przyczyn choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
Wpływ palenia tytoniu na skórę
Negatywne skutki palenia papierosów najszybciej i w najbardziej widoczny sposób koncentrują się w skórze. Jest to zjawisko na tyle powszechne i charakterystyczne, że zyskało własną nazwę- „skóra palacza”. Objawia się suchością, szorstkością i ziemistą barwą, a także ścieńczeniem i utratą elastyczności. Badania dowiodły, że palenie papierosów, na równi z narażeniem na promieniowanie ultrafioletowe, przyspieszają procesy starzenia się skóry. Wzrost ilości wolnych rodników oraz utrata wody spowodowane nałogiem powoduje niszczenie włókien kolagenowych i elastynowych, które odpowiadają za prawidłowe napięcie i wygląd skóry. Ich degradacja prowadzi to do powstawania zmarszczek, również charakterystycznych dla wieloletniego nałogu nikotynowego, tzw. zmarszczek palacza. Są to pionowe, promieniście rozchodzące się bruzdy wokół ust, powstające na skutek regularnego napinania i rozluźniania mięśni tej części twarzy w czasie zaciągania się dymem tytoniowym. U nałogowych palaczy częściej i szybciej pojawiają się również bruzdy na czole oraz „kurze łapki”, co z kolei spowodowane jest częstym odruchem mrużenia oczu w obronie przed drażniącym je dymem. Co więcej, pojawia się tendencja do powstawania zaskórników i pajączków naczyniowych, a także charakterystycznych żółtawych przebarwień w okolicach paznokci i palców.
Przeczytaj: Czym są kurze łapki i jak im zaradzić?
Na skutek zwężenia naczyń krwionośnych pod wpływem dymu tytoniowego, skóra staje się niedotleniona i niedostatecznie odżywiona, co upośledza jej zdolności regeneracyjne. Ponadto zaburzone zostają procesy tworzenia się kolagenu i kwasu hialuronowego oraz spada poziom witamin, głównie A, C i E, niezbędnych do prawidłowej odnowy. To przyczynia się do zaburzenia procesów gojenia, a także do nasilenia zjawiska włóknienia, co skutkuje powstawaniem nieestetycznych przerostowych blizn. Niedotlenienie i zaburzenie krążenia skóry głowy przyczynia się do uszkodzenia cebulek włosowych oraz powoduje ich nasilone wypadanie i przerzedzenie.
Jak wspomniano wcześniej, palenie zwiększa ryzyko infekcji bakteryjnych i grzybiczych, także w obrębie skóry. Powstają stany zapalne i zaostrzają się choroby autoimmunologiczne, takie jak łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry (AZS), a także zmiany trądzikowe. Nikotynizm w znacznym stopniu zwiększa także ryzyko powstawania nowotworów skóry, zwłaszcza raka podstawnokomórkowego i kolczystokomórkowego, a w przypadku czerniaka predysponuje do nawrotu choroby oraz przyczynia się do zwiększenia śmiertelności wśród tych chorych.
Wpływ palenia tytoniu na układ rozrodczy, ciążę i dziecko
Kobiety palące często mają obniżony poziom progesteronu, który odpowiada za utrzymanie ciąży, co skutkuje zwiększonym ryzykiem wystąpienia wczesnych poronień. Ponadto narażone są na rozwój wielu patologii, takich jak łożysko przodujące, przedwczesne odklejenie łożyska, przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PROM) czy poród przedwczesny. Trzeba wiedzieć, że trujące związki chemiczne zawarte w dymie papierosowym trafiają przez łożysko do rozwijającego się płodu. Może to być przyczyną za niskiej masy urodzeniowej dziecka oraz rozwoju różnorodnych deformacji, takich jak np. rozszczep wargi, szczęki i podniebienia. Co więcej, skurcz naczyń będący odpowiedzią organizmu na dym tytoniowy ma miejsce także w łożysku, które jest odpowiedzialne za dostarczanie niezbędnych substancji i tlenu do płodu, co może zakończyć się śmiercią wewnątrzmaciczną.
Paląca matka może również przekazać toksyczne substancje dziecku wraz z mlekiem podczas karmienia. Bierne palenie, na które narażone są dzieci palących rodziców, predysponuje do wystąpienia takich schorzeń, jak astma, stany zapalne płuc, ucha środkowego i górnych dróg oddechowych. Co warto wiedzieć- dzieci palaczy znacznie częściej sami zostają nałogowcami w porównaniu do dziećmi osób niepalących. Co więcej- bierni palacze mają o 15% większe ryzyko przedwczesnego zgonu niż osoby bez takiego obciążenia.
Palenie papierosów u kobiet skutkuje rozwojem zaburzeń hormonalnych, co prowadzi m.in. do rozregulowania cyklu miesiączkowego, a także przyspiesza przekwitanie. Predysponuje również do częstszego występowania infekcji intymnych związanych ze spadkiem odporności. Utrudnione może być także zajście w ciążę- tytoń uszkadza bowiem pęcherzyki jajnikowe, negatywnie wpływa na owulację oraz zwiększa ryzyko wystąpienia ciąży pozamacicznej. Palenie papierosów u mężczyzn nikotynizm przyczynia się do powstawania problemów z erekcją, a w konsekwencji również do impotencji.
Palenie tytoniu a nowotwory
Dym papierosowy zawiera kilka tysięcy związków chemicznych, z których, jak wspomniano wcześniej, znaczna część jest trująca. Wymienia się wśród nich substancje drażniące, toksyczne, mutagenne i kancerogenne. Doprowadzić one mogą do rozwoju blisko 18 różnych rodzajów nowotworów, w tym: trzustki, nerek, pęcherza moczowego, wątroby, okrężnicy, przełyku i żołądka oraz wymienionych wcześniej- płuc, krtani, gardła, jamy ustnej i nosowej oraz skóry. Nikotynizm ma wpływ również na wydłużenie okresu infekcji wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), co predysponuje do wystąpienia raka szyjki macicy, penisa, sromu i okolicy odbytu. Mutacjom nowotworowym sprzyja również fakt, że palenie zwiększa poziom wolnych rodników w organizmie, a obniża stężenie naturalnych antyoksydantów, jakimi są m.in. witaminy C, E i A. Ponadto wpływa na gospodarkę mineralną ustroju, powodując spadek ilości wapnia i selenu w krwiobiegu, które mają udowodnione działanie w zmniejszaniu ryzyka zapadalności na raka płuca i jelita grubego u osób predysponowanych.
Przeczytaj: Dlaczego Witamina C jest tak ważna dla naszego organizmu
Jak skutecznie rzucić palenie?
Na rynku dostępne są różnorodne środki mające na celu pomoc w porzuceniu nałogu. Mogą to być tabletki, plastry czy zamienniki papierosów. Niestety, ich skuteczność często ocenia się na niezadowalającą, a ogromny odsetek osób po pewnym czasie powraca do palenia. Tu z pomocą przychodzi terapia antynikotynowa wykonywana za pomocą biorezonansu komórkowego na aparacie MORA, która znajduje się w ofercie NZOZ Vitalea. Bazuje ona na wyciszaniu patologicznych informacji, jakie emituje nikotyna zawarta w papierosie, który pacjent musi przynieść ze sobą na wizytę. Takie działanie ma na celu złagodzenie głodu nikotynowego i spowodowanie, że chęć ponownego zapalenia zanika. Jednocześnie spada prawdopodobieństwo wystąpienia objawów towarzyszących odstawieniu, takich jak rozdrażnienie, chwiejność emocjonalna, zwiększony apetyt i bóle głowy. Warto wiedzieć, że porzucenie nikotynizmu zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju raka płuc nawet o 90% w ciągu 15-20 lat od zaprzestania palenia. Najczęściej wystarczy tylko jedna wizyta, aby pożegnać się z wieloletnim uzależnieniem. Warunkiem koniecznym jest jednak chęć, determinacja i wewnętrzna potrzeba palacza do porzucenia nałogu- bez tego żadna, nawet najskuteczniejsza, terapia nie ma szansy powodzenia.
Dowiedz się, jak wygląda zabieg antynikotynowy: