KAMICA ŻÓŁCIOWA - dolegliwość czy poważna choroba?

Spis treści

Informacja i rejestracja
tel. 32 630 40 10

Czym jest kamica żółciowa?

Kamica żółciowa to schorzenie dotyczące dróg żółciowych, w których dochodzi do tworzenia i odkładania się złogów nazywanych kamieniami żółciowymi. Są to twarde, zbite bryłki zbudowane z cholesterolu, bilirubiny, kwasów żółciowych i soli wapnia. W zależności od substancji, z której powstają, wyróżnia się czyste i mieszane kamienie cholesterolowe (powstające z samego cholesterolu lub w połączeniu z wolną bilirubiną, kwasami żółciowymi i solami wapnia) oraz kamienie barwnikowe (zbudowane z wolnej bilirubiny). Występują one najczęściej w pęcherzyku żółciowym, powodując rozwój kamicy pęcherzyka żółciowego, lecz mogą także powstawać w przewodach żółciowych lub przedostać się do nich z samego pęcherzyka- jest to wówczas tzw. kamica przewodowa. Przyczyną powstawania kamieni żółciowych są zaburzenia przemian cholesterolu zawartego w żółci. Jeśli jest go więcej, niż jest się w stanie rozpuścić, to wówczas wytrącają się mikrokryształki cholesterolu, które stopniowo zbijają się w większe bryłki, prowadząc do formowania kamieni. Szacuje się, że kamień żółciowy powiększa się o około 1-4 mm w ciągu roku.

Potrzebujesz więcej informacji jak wspomóc leczenie kamicy żółciowej?
Zapraszamy do kontaktu: 32 630 40 10

Kamica żółciowa dotyczy blisko 20% dorosłych mieszkańców Europy, ale coraz częściej stwierdzana jest również wśród dzieci i młodzieży. Jednocześnie uznawana jest za jedną z najczęściej diagnozowanych chorób układu pokarmowego, a częstotliwość jej występowania rokrocznie wzrasta. Jest to związane z dużym rozpowszechnieniem czynników ryzyka kamicy żółciowej, do której zaliczają się m.in. niewłaściwy styl życia, wysokokaloryczna dieta, zbyt mała aktywność fizyczna, a także cukrzyca i otyłość.

Jakie są objawy kamicy żółciowej?

U większości osób przebieg kamicy żółciowej jest bezobjawowy, jednak na przestrzeni lat może się ona przeistoczyć w postać objawową, co dotyczy około 15-20% chorych. Zdarza się również, że pierwszym objawem kamicy są dopiero jej powikłania.

Najbardziej charakterystycznym objawem kamicy dróg żółciowych jest kolka żółciowa. Jest to ból zlokalizowany w środkowym lub prawym nadbrzuszu, często promieniujący do prawego barku lub okolicy międzyłopatkowej. Ból jest nagły, narastający, o dużym lub bardzo dużym nasileniu. Czasem jego pojawienie się może być związane ze spożyciem niektórych pokarmów, zwłaszcza tłustych. Kamicy towarzyszy także bolesność w odpowiedzi na ucisk lub wstrząsanie prawej okolicy podżebrowej (objaw Chełmońskiego) oraz obrona mięśniowa.

Ból trwa najczęściej od kilkudziesięciu minut do nawet kilku godzin, jeśli jednak dolegliwości utrzymują się powyżej sześciu godzin, może to wskazywać na rozwój powikłań kamicy. W różnicowaniu bólów brzucha tej okolicy przydatny jest tzw. objaw Murphy’ego - jest to ból zlokalizowany w prawym nadbrzuszu przy jednoczesnym wdechu (w pozycji leżącej). Przerwanie wdechu z powodu bólu uznaje się za objaw dodatni, wskazując na kamicę i zapalenie pęcherzyka żółciowego. Objaw jest ujemny, jeśli kamica dotyczy przewodów żółciowych.

Objawom bólowym często towarzyszą także: nudności i wymioty, gorączka, dreszcze, poty i wzdęcia. W czasie napadu może pojawić się także zażółcenie skóry, błon śluzowych i białek oczu. Ponadto obserwuje się odbarwione, jasne stolce oraz mocz o ciemnym zabarwieniu.

Przeczytaj także: Kamica nerkowa - skąd się bierze i jak ją leczyć

Jakie są czynniki ryzyka kamicy żółciowej?

Najczęściej wymieniane czynniki ryzyka rozwoju kamicy żółciowej to:

Wiek- najczęściej chorują osoby po 50. roku życia; częstotliwość występowania kamicy wzrasta wraz z wiekiem,
Płeć żeńska – ma to związek z wpływem żeńskich hormonów płciowych na motorykę pęcherzyka żółciowego; kobiety są predysponowane do wystąpienia kamicy także z powodu: licznych ciąż, przyjmowania doustnych środków antykoncepcyjnych oraz zaburzeń hormonalnych,
Nadwaga i otyłość- zwłaszcza typu brzusznego; ryzyko znacząco wzrasta jeśli występuje w połączeniu z dietą obfitującą w cholesterol,
Obciążenie rodzinne,
Niskie stężenie cholesterolu frakcji HDL i wysoki poziom trójglicerydów we krwi,
Cukrzyca- hiperglikemia osłabia siłę skurczu pęcherzyka żółciowego, a tym samym prowadzi do zalegania w nim żółci,
Niewystarczający poziom aktywności fizycznej,
Zażywanie niektórych leków (m.in. o działaniu moczopędnym, obniżających cholesterol, doustnej antykoncepcji hormonalnej i innych leków estrogenowych),
Gwałtowny spadek masy ciała,
Zespół złego wchłaniania kwasów żółciowych,
Liczne zakażenia przewodu pokarmowego (zatrucia)- skutkują biegunkami, które sprzyjają utracie soli żółciowych i tym samym prowadzą do wytrącania się kamieni,
Operacje bariatryczne,
Nawracające zakażenia układu moczowego.

Jakie są powikłania kamicy żółciowej?

Powikłania kamicy żółciowej zdarzają się w około 15% przypadków. Częściej występują u pacjentów, którzy cierpią na objawową postać choroby, a ryzyko to zwiększa się co roku o 1-2% od momentu pojawienia się pierwszych symptomów bólowych. Najczęstszymi powikłaniami kamicy są:

Ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego lub przewodów żółciowych,
Ostre zapalenie trzustki- na skutek zatkania przewodu wyprowadzającego trzustki,
Żółtaczka mechaniczna- powstaje w wyniku zatkania przewodów żółciowych,
Ropniak, zgorzel lub wodniak pęcherzyka żółciowego,
Przetoka między pęcherzykiem a jelitem,
Perforacja,
Żółciowe zapalenie otrzewnej,
Marskość pęcherzyka żółciowego,
Rak pęcherzyka żółciowego,
U kobiet ciężarnych z nieleczoną kamicą objawową – poronienia, zgony wewnątrzmaciczne płodu oraz porody przedwczesne.

Jak wspomóc leczenie kamicy żółciowej?

Aby zapobiec powstawaniu kamicy żółciowej przede wszystkim należy zadbać o zdrowy styl życia. Zarówno odpowiednio zbilansowana dieta, jak i aktywność fizyczna, są najistotniejszymi czynnikami prewencyjnymi.

Ogólne zalecenia żywieniowe podają, że dieta osób z kamicą żółciową powinna być zbilansowana i dostarczać odpowiedniej ilości kalorii. Priorytetem jest ograniczenie spożywania tych pokarmów, które obfitują w nasycone kwasy tłuszczowe oraz cholesterol. Konieczne jest ograniczenie spożycia tłuszczu zwierzęcego oraz cukrów prostych, zwiększyć należy natomiast podaż białka oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych. Konieczna jest również odpowiednia ilość błonnika w pożywieniu, ponieważ dzięki niemu żółć nie zalega w pęcherzyku, a tym samym przeciwdziała wytrącaniu się złogów. Ponadto błonnik ma zdolność wiązania cholesterolu, dzięki czemu obniża jego stężenie we krwi. Innym, istotnym elementem wpływającym na prawidłowe obkurczanie się pęcherzyka jest tłuszcz. Nie powinno więc zabraknąć w codziennym jadłospisie dobrej jakości olejów roślinnych czy oliwy z oliwek. Ponadto zaleca się, aby dziennie spożywać od czterech do pięciu mniejszych posiłków, przygotowanych wyłącznie ze świeżych produktów.

Warto wiedzieć, że dieta osób z kamicą żółciową, w zależności od fazy i przebiegu schorzenia, będzie się różnić. Dlatego wszystkie wskazówki zawarte w niniejszym artykule służą wyłącznie celom informacyjnym, natomiast nie zastępują konsultacji ze specjalistą. Tylko wykwalifikowany dietetyk kliniczny jest w stanie ułożyć najbardziej odpowiednią i dopasowaną do potrzeb Pacjenta dietę, biorąc pod uwagę jego stan zdrowia, fazę choroby, wyniki badań oraz preferencje żywieniowe. Konsultacja dietetyczna powinna być nieodłącznym elementem procesu leczenia kamicy żółciowej, jak również prewencji tego i innych schorzeń. W NZOZ Vitalea w Katowicach jest możliwość skorzystania z profesjonalnej porady dietetycznej, która usprawni proces leczenia, a także przyspieszy osiągnięcie pożądanych efektów terapii oraz poprawę stanu zdrowia, samopoczucia i wyników badań.